الف) کژکاری‌ها و اختلالات کنشی جنسی

1. اختلالمیلجنسی

یک. اختلال میل جنسی کم‌کار

کاهش یا بی‌میلی جنسی یکی از انواع شایع اختلال‌های جنسی است. این اختلال که در عرف به آن سردمزاجی می‌گویند، هم برای مردان و هم برای زنان وجود دارد، اما در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود.

فرد مبتلا به این اختلال، تصورات، تخیلات جنسی و رغبت و تمایل خود را به فعالیت جنسی از دست می‌دهد. توجه به این موضوع نیز ضروری است که آیا بی‌میلی جنسی فقط در تمایل به همسر اتفاق افتاده است یا فرد به همه افراد جنس مخالف چنین حسی دارد. مثلاً ممکن است فرد بعد از جدایی از همسر و ازدواج مجدد با فردی دیگر، کاملاً گرم باشد و هیچ‌گونه مشکلی نداشته باشد.

افراد مبتلا به این اختلال معمولاً اقدامی برای آغاز فعالیت جنسی نمی‌کنند یا چنانچه نشانه‌ای از میل به فعالیت جنسی از سوی همسرخود احساس کنند، با اکراه آن را می‌پذیرند. به طور کلی این قبیل افراد تجربه‌های جنسی اندکی دارند، اما در برخی از موارد در اثر اجبار برای پاسخگویی به نیازهای جنسی همسرشان، اقدام به فعالیت جنسی می‌کنند.

میل جنسی افراد، گاهی از ابتدا کم است که به آن، میل جنسی کم اولیه می‌گویند، اما گاهی در ابتدا خوب و طبیعی است، ولی پس از مدتی کاهش می‌یابد که به آن میل جنسی کم ثانویه می‌گویند. هر دو مورد این کاهش میل جنسی می‌تواند به علت مسائل روحی-روانی، هورمونی یا بیماری‌های جسمی باشد. لازم به ذکر است که بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های فردی، روابط بین همسران، وضعیت زندگی و محیط فرهنگی-اجتماعی افراد نمی‌توان به سادگی قضاوت کرد که آیا بی‌میلی آنان به فعالیت جنسی نوعی اختلال است یا پیامد مشکلاتی در زمینه‌های یاد شده. برای مثال ممکن است میل اندک به فعالیت جنسی ناشی از نیاز مفرط به نزدیکی جنسی از سوی همسر باشد. همچنین در یک رابطه زناشویی ممکن است میل جنسی هر یک از طرفین متفاوت از دیگری ولی در حد بهنجار باشد؛ بنابراین در این موارد نیز نمی‌توان یکی از زوجین را دچار اختلال تلقی کرد، زیرا مشکل اصلی، هم سطح نبودن میل جنسی طرفین است نه وجود کاستی یا اختلال در یکی از آنها.

سن شروع این اختلال، چنانچه از نوع اولیه یا مادام العمر باشد، همزمان با بلوغ جنسی است، اما در بیشتر موارد، این اختلال در دوران بزرگسالی، پس از یک دوره برخورداری از میل جنسی کافی و به دنبال پریشانی‌های روانی، رویدادهای تنش‌زای زندگی، مشکلات بین فردی یا بیماری‌های هورمونی در بدن روی می‌دهد.

از دست دادن میل جنسی بسته به عوامل روانی اجتماعی یا ارتباطی، ممکن است همیشگی یا دوره‌ای باشد. در برخی افراد، الگوی دوره‌ای از دست دادن میل جنسی، در ارتباط با مشکلات مربوط به احساس صمیمیت و وفاداری روی می‌دهد. برای مثال، وقوع دعوا و درگیری‌های شدید میان زن و شوهر ممکن است برای یک دوره محدود، تمایل جنسی به یکدیگر را دچار مشکل سازد، اما معمولاً پس از مدتی که آشتی برقرار شد، این میل دوباره باز می‌گردد؛ مگر آنکه بروز تنش‌ها و درگیری‌ها آنچنان ریشه‌ای و شدید باشند که حتی پس از تعادل‌یابی ظاهری ارتباط‌ها نیز، بهبودی در تمایل جنسی به همسر رخ ندهد.^[1]

عوامل اختلال میل جنسی کم‌کار

اختلال میل جنسی کم‌کار در زنان و مردان عواملی دارد از جمله:

1. عاملرفتاری

برخی از رفتارهای مرد باعث اختلال میل جنسی کم‌کار در زن می‌شود و متأسفانه به دلیل رفتارهای نسنجیده مرد با زن ایجاد می‌شود؛ مانند موارد زیر:

الف) خشونت مرد با زن در نخستین رابطه جنسی؛

بی‌تدبیری مرد در نخستین رابطه جنسی با همسر خود و بی‌توجهی به اضطراب او و شتابزده عمل کردن، به‌ویژه اگر با رفتارهای خشن و دور از عواطف باشد، ممکن است زن را تا سالیان سال سردمزاج کند و نتواند به نیازهای جنسی شوهرش به خوبی پاسخ دهد.

ب) بی توجهی مرد به آرامش زن؛

از عوامل دیگری که زن را سرد می‌کند، بی‌توجهی مرد به آرامش زن در رابطه جنسی است. زن دوست دارد مکان رابطه جنسی کاملاً امن باشد و امکان دیده شدن یا شنیده شدن صدایش وجود نداشته باشد.

برای اینکه کسی نتواند سرزده وارد اتاق شود، باید در اتاق قفل باشد، در غیر این صورت آن مکان برای زن، امن نخواهد بود و او دچار اضطراب می‌شود؛ به همین علت، این مشکل در خانم‌هایی که به صورت اشتراکی با خانواده خود یا همسر زندگی می‌کنند و یا فرزندان بزرگسال دارند، بیشتر است. این مشکل، زمانی که زن و مرد در خانه دیگران میهمان باشند یا خودشان میهمان داشته باشند نیز وجود دارد.

حضور کودکان یا احتمال بیدار شدن آنان نیز باعث اضطراب زن می‌شود؛ به همین علت است که زن دوست دارد زمان رابطه جنسی، شب و مکان آن تاریک باشد تا با امنیت بیشتری به رابطه بپردازد.

زن برای احساس آرامش، باید قبل از آمیزش به همه کارهایش (کارهای منزل، مسواک بچه‌ها و خواباندن آنها) برسد و خاطرش آسوده باشد.

رابطه جنسی، فقط بعد جسمانی ندارد و تحریک جنسی به احساسات وابسته است؛ پس وقتی ذهن زن درگیر و مضطرب است، نمی‌تواند بر رابطه جنسی تمرکز کند و در پی آن، بدنش نیز تحریک‌پذیری خود را از دست می‌دهد.

ج) بی‌توجهی مرد به نظافت خود؛

عامل دیگر سردمزاجی زن، بی‌توجهی مرد به نظافت و آراستگی در آمیزش است.

د) بی‌توجهی مرد به ویژگی‌های زنانه همسرش؛

بی‌توجهی مرد به ویژگی‌های زنانه در رابطه جنسی، مانند کندی زن، سبب می‌شود که حال زن را مراعات نکند و رغبت جنسی او را از بین ببرد.

ه) رفتارهای مشمئز کننده مرد؛

برخی مردان به تقلید از غربی‌ها، زن را به رفتارهایی مانند رابطه جنسی دهانی وا می‌دارند. این کار باعث می‌شود تصویر ناخوشایندی از نزدیکی در ذهن زن شکل بگیرد و او را در رابطه‌های بعدی سرد کند.

افزون بر این موارد، عوامل دیگری نیز در سردمزاجی زن مؤثر است؛ مانند خودخواهی شوهر و بی‌توجهی به زن، جمع شدن رنج‌های جزئی و پدید آمدن احساس بیزاری از شوهر، نگذاشتن وقت کافی برای عشق‌بازی و تحریک جنسی زن، رفتار خشن مرد هنگام آمیزش، عادت‌های ناپسند و چندش‌آور مرد مانند آروغ زدن، اهمیت دادن زیاد به ظاهر، چهره و سر و وضع زن و انتقاد از وضعیت جسمی او.

و) رفتارهای نامناسب زن و سردی مرد؛

گاهی رفتارهای نامناسب زن، مرد را در رابطه جنسی سرد می‌کند و سبب می‌شود تا رغبتی به همسرش نشان ندهد. بی‌توجهی زن به اقتدار مرد، قلدری و خشونت زن، سخن گفتن با حالت تحکم و تحقیر مرد، گذاشتن شرط مادی یا عاطفی برای تمکین جنسی هنگام درخواست نزدیکی از سوی مرد، ناز کردن زیاد، بی‌حوصلگی، خستگی ناشی از کار و اشتغال، برتری زن بر مرد در موقعیت‌های اجتماعی، ژولیدگی زن و تذکر درباره رفتارهای نامناسب مرد هنگام رابطه جنسی، همه از عوامل سردمزاجی مرد است.

2. عاملروانی

بیشتر سردمزاجی‌ها به ویژه در زنان، جنبه روانی دارد. در حال حاضر حدود 30 درصد از زنان، کاهش میل جنسی دارند که بیش از 80 درصد آنها به دلیل مسائل روحی-روانی به این آفت دچار شده‌اند.

برای اینکه زن و مرد بتوانند رابطه جنسی خوبی داشته باشند، باید اعصاب و روانی سالم و قوی داشته باشند. نعوظ کامل و بادوام، استمرار آمیزش، انزال به موقع و رسیدن به ارگاسم (اوج لذت جنسی)، از ضروریات یک رابطه جنسی سالم است.

عواملی که در سردمزاجی (اختلال میل جنسی کم کار) شخص مؤثرند و به روح و روان او مربوط می‌شوند، چهار دسته‌اند:

الف) فشارهای روحی؛

مهم‌ترین عامل فشار روحی زن که او را در روابط جنسی به شدت سرد می‌کند، بی‌توجهی و بی‌محبتی مرد به او است که باعث کاهش هورمون‌های جنسی و در نتیجه سردمزاجی می‌شود.

عامل مهم دیگر، رابطه مرد با زنان دیگر است. این رابطه می‌تواند از ارسال پیامک، گفتگوی مستقیم یا تلفنی تا ارتباط جسمانی متفاوت باشد. با توجه به ویژگی حس تملک زن که دوست دارد شوهرش به خودش تعلق داشته باشد، وقتی بفهمد با زنان دیگر رابطه برقرار کرده است، به شدت از وی بیزار می‌شود و این تنفر باعث اختلال میل جنسی کم‌کار یا حتی اختلال انزجار جنسی خواهد شد.

مردانی هستند که با زنان دیگر رابطه برقرار نمی‌کنند، اما در محافل و مجالس یا در خیابان (در حضور همسر خود) به زنان دیگر نگاه می کنند یا با آنان شوخی می‌کنند که این‌گونه رفتارها نیز در سردی زن مؤثرند.

عامل مهم دیگر در فشار روحی زن و در نتیجه سردی او، رفتارهای نادرست مرد مانند بداخلاقی، کتک‌کاری، خشونت، فحاشی، دعواهای مکرر و تهدید به طلاق است. این رفتارها به نفرت زن می‌انجامد و زنی که از شوهرش بیزار باشد نمی‌تواند هنگام رابطه جنسی با وی، گرم رفتار کند.

ب) اختلالات روان شناختی؛

گاهی سردمزاجی زن، ریشه‌های روان شناختی دارد. یک علت سردی زنان، نداشتن اعتماد به نفس جنسی است. بانویی که گمان می‌کند ظاهر جسمانی مناسبی ندارد و نگران است همسرش درباره او دید خوبی نداشته باشد و خوب داوری نکند، دچار نوعی درگیری درونی و تشویش فکری می‌شود و این اندیشه نادرست، احساسات او را تغییر می‌دهد و نمی‌گذارد از رابطه جنسی لذت ببرد.

زنان باید بدانند که مردان، درصد زیادی از چیزهایی را که آنان نگرانشان هستند، اصلاً نمی‌بینند.

گاهی ریشه روان‌شناختی سردی زن به دوران کودکی او بر می‌گردد؛ مثلاً، تأکید زیاد بر حفظ بکارت، ترس‌هایی که از جنس مقابل در دختر ایجاد شده است، بدگویی های مادر از پدر دختر در زمان کودکی او، داشتن پدری قلدر و خشن و تجربه آزار جنسی در کودکی، از عوامل سردی زن هستند. تنبیه زیاد در امور جنسی نیز باعث می‌شود که در بزرگسالی، حس گناه و شرمندگی از آمیزش داشته باشد یا آن را مغایر با دیانت و اخلاق بداند و سرد باشد. که در این صورت، روان‌شناس بالینی با انجام مصاحبه‌های بالینی، ریشه‌ها را پیدا می کند و مشکل شخص را از بین می‌برد یا کاهش می‌دهد.

ج) اختلالات روان‌پزشکی؛

تمام عواملی که سیستم عصبی فرد (چه زن و چه مرد) را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مانند افسردگی، اضطراب، اختلال وسواس اجبار (وسواس فکری و عملی)، اختلال هذیانی (سوءظن‌های بیمارگونه)، عصبانیت و اختلالات عصبی مرکزی، در روابط جنسی او اثر می‌گذارد؛ زیرا سلسله اعصاب در همه اندام‌های انسان کشیده شده است و این نیروی اعصاب است که اندام‌ها را توانا و ضعف آنها، اندام‌ها را سست می‌کند.

عضو جنسی زن و مرد نیز مانند دیگر اعضای بدن، بلکه بیشتر، به اعصاب و روان وابسته است و از قوت و ضعف آن تأثیر می‌پذیرد.

اضطراب‌های ناشی از مسائل گوناگون در زندگی زن و اضطراب‌های شغلی مردان بر سردمزاجی آنان اثر دارد.

زن و مرد برای داشتن یک رابطه جنسی مطلوب، باید آرامش داشته باشند.

یکی از اختلالات روان‌پزشکی که در سردمزاجی زنان و مردان، به‌ویژه زنان اثر جدی دارد، اختلال وسواس اجبار است که خود را به صورت فکری و عملی نشان می‌دهد. یکی از نمونه‌های وسواس فکری، افکار خود بیمارانگاری است؛ مانند مردی که می‌پندارد آلتش کوچک است.

د) ترس؛

ترس‌های گوناگونی در اختلال میل جنسی کم کار زنان و مردان مؤثر است؛ مانند ترس از ناکامی در روابط جنسی، به ویژه در مردانی که همیشه تحسین شده‌اند.

شکست در نخستین آمیزش و ترس از تکرار آن، ترس از درد و آسیب‌های جسمی مثل نقص عضو و خونریزی، ترس از تنگی واژن، ترس ناشی از شب زفاف و افسانه‌های زنانه درباره ازاله بکارت و… از ترس‌هایی است که در روابط جنسی سردی ایجاد می‌کند.

برخی از خانم‌ها از نخستین نزدیکی هراس دارند و احساس درد می‌کنند که البته علت آن، درد جسمی نیست. علت این ترس آن است که در این مرحله، وارد حیات زناشویی می‌شوند و دگرگونی مهمی را در برابر خود می‌بینند و به زندگی آینده و مسئولیت‌ها و مشکلات آن می‌اندیشند. درد این زنان خیالی است و اگر رابطه جنسی در شب زفاف با آرامش و صبوری مرد همراه شود، درد ازاله بکارت بسیار اندک است.

ترس مرد از صدمه رساندن احتمالی به همسر در اثر آمیزش به‌ویژه در شب زفاف، ترس از بیماری‌های مقاربتی، به‌ویژه ایدز که پس از نزدیکی، حالت ملال و دلتنگی به مرد دست می‌دهد و ترس از بارداری نیز از ترس‌های مؤثر در سردمزاجی زنان و مردان است. زن و شوهری که به هر دلیلی نمی‌خواهند بچه‌دار شوند، اگر از راه های مطمئن پیشگیری بهره نبرند، آمیزش شان با هراس خواهد بود و این، مهم‌ترین مانع جدی رسیدن به بهره‌های جنسی است. برای رفع این مشکل، باید از راه‌های پیشگیری مطمئن استفاده کرد.

3. عاملهورمونی

اگر زن یا مرد، از ابتدا به جنس مقابل میل نداشته باشد، باید در پی علل هورمونی بود. برخی از زنان و مردانی که به اختلال میل جنسی کم کار دچار هستند، علت آن وجود مشکل در هورمون‌های شان است. کاهش هورمون‌هایی چون تستوسترون در مرد، استروژن و پروژسترون در زن و افزایش پرولاکتین در مرد و زن، ممکن است عامل سردمزاجی باشد که برای رفع آن باید به متخصص غدد مراجعه کرد.

4. عواملمتفرقه

افزون بر عوامل سه گانه پیش گفته که اثر جدی بر سردمزاجی زنان و مردان دارد، عوامل دیگری نیز وجود دارد که در اختلال میل جنسی کم کار اثر می‌گذارد؛ مانند:

مصرف مواد مخدر

هرگونه مواد مخدر از جمله تریاک، حشیش، هروئین، مرفین، کوکائین، ماری جوانا، باربیتورات و… بر فعالیت هورمون دوپامین می‌افزاید و تا مدت کوتاهی، لذت و میل جنسی را در افراد بیشتر می‌کند و حتی انزال را به تأخیر می‌اندارد، اما پس از مدتی، فرد را سرد می‌کند و حتی مصرف زیاد کوکائین، باعث اختلال عدم نعوظ نیز خواهد شد.

استفاده از قرص‌های روان گردان و هرگونه ماده نیکوتین دار مانند سیگار و توتون نیز چنین اثری را بر روابط جنسی دارد.

استفاده از مواد نیروزا

به کار بردن مواد نیروزا، مثل ژل‌ها و اسپری‌های تقویت کننده قوای جنسی، اگر گاهی و آن هم با تجویز پزشک صورت گیرد، اشکال ندارد، اما استفاده دراز مدت از آنها باعث کاهش میل جنسی خواهد شد. مصرف این مواد، عضلات دستگاه تناسلی را سفت می‌کند و این در حالی است که در رابطه جنسی، بدن باید کاملاً رها و آزاد باشد.

مصرف مشروبات الکلی

استفاده از مشروبات الکلی نشئه‌آور است و تا زمانی که در معده شخص باقی باشد، جریان خون را زیاد می‌کند و او را به حد وجد می‌آورد و احساسات جنسی را بیشتر می‌کند، اما مصرف آن در دراز مدت، افزون بر صدمه‌های جدی بر جسم (کبد، لوز المعده) و روح خود شخص و بر نطفه منعقد شده از او، باعث کوچک شدن بیضه‌ها و در نتیجه اختلال جنسی کم‌کار نیز خواهد شد.

مصرف مشروبات الکلی به دلیل وجود الکل در خون، موجب رخوت و سستی در سیستم عصبی می‌شود و پاسخ‌های عصبی، ماهیچه‌ای و هیجانی با سستی انجام می‌شود و فرد ترجیح می‌دهد به جای رابطه جنسی بخوابد؛ افزون بر این، در نعوظ مرد نیز مشکل ایجاد می‌کند.

داروهای گوناگون

بیش از دویست نوع دارو وجود دارد که ممکن است بر میل جنسی افراد، اثر منفی مقطعی بگذارد؛ نظیر داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مثل کلومیپرامین، ایمی پرامین، آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین، انواع آرام بخش‌ها، داروهای درمان کننده دیابت، قرص‌های تنظیم فشار خون مانند متیل دوپا و گوانتیدین، قرص‌های ضد حساسیت (آنتی هیستامین‌ها)، داروهای ضد سرطان؛ البته پزشک تجویز کننده این داروها در صورتی که مطمئن باشد کاهش میل جنسی ناشی از این داروهاست با جایگزین کردن نوع دارو می‌تواند مشکل بیمار را برطرف کند.

تماشای فیلم‌های مستهجن

برخلاف تصور عده‌ای که گمان می‌کنند تماشای فیلم‌های مستهجن پورنوگرافی، میل و رغبت جنسی آنان را بیشتر می‌کند، دیدن این صحنه‌ها شخص را به شدت سردمزاج خواهد کرد. این‌گونه فیلم‌ها ممکن است در کوتاه مدت، میل جنسی شخص را بالا ببرد، اما پس از چند بار دیدن، لذتی از تماشای آن وجود ندارد و تماشاگر مجبور است برای ایجاد میل جنسی خود، به راه‌های دیگری رو آورد.

مرد با دیدن این فیلم‌ها، همسر خود را با زنان بدکاره مقایسه می‌کند و توجه ندارد که آنها شغل شان همین است و چون همسرش ویژگی‌های ظاهری آنان را ندارد، از همسرش سرد می‌شود و دیگر رغبتی به او نخواهد داشت.

از سوی دیگر، تصویر زنی که در فیلم‌های مستهجن وجود دارد، در فکر مرد ثبت می‌شود و وقتی می‌خواهد با همسر خویش رابطه جنسی داشته باشد، دچار تناقض می‌شود و به دلیل نیافتن صحنه‌های مطابق با فیلم یا بهتر از آن در دنیای واقعی، رابطه با همسرش لذت بخش نخواهد بود و به سردی می‌گراید.

اثر منفی دیگر تماشای فیلم‌های پورنو این است که صحنه‌های سکس دهانی، تماشاگر را به این رفتار فرا می‌خواند؛ در حالی که این کار برای زن چندش‌آور است و سردمزاجش می‌کند.

از سایر آثار منفی دیدن فیلم‌های پورنو این است که جذابیت‌های ساختگی و افراطی در آنها سبب می‌شود جذابیت‌های همسر کمرنگ شود. این فیلم‌ها تصور و توقع زن و شوهر را از رابطه جنسی بالا می‌برد و زن و مرد، چون نمی‌توانند خود را به آن حد برسانند، به مرور زمان، درباره طبیعی بودن عملکرد جنسی خود دچار تردید می‌شوند و به اشتباه، خود یا همسر خود را بسیار ضعیف‌تر از آنچه هستند می‌پندارند. بدین ترتیب، ممکن است خود و همسرشان را سرزنش کنند و همه اینها به سردی روابط عاطفی و در نتیجه روابط جنسی می‌انجامد.

هر چند ممکن است فیلم‌های پورنو میل جنسی را در فرد افزایش دهد، ولی باید دانست که این افزایش میل در کنار همسر با تصور ذهنی هنرپیشه آن فیلم صورت گرفته است، به عبارت دیگر میل جنسی فرد به همسرش کاهش می‌یابد و به تصویر بدن زن یا مرد بازیگر بیشتر می‌شود و در واقع یک نوع زنای ذهنی در فرد بیننده شکل می‌گیرد.

علت حرمت تماشای این فیلم‌ها از نظر شرع مقدس، همین آفت‌ها و آسیب‌ها است. هر جا خداوند محدودیتی قرار داده است، برای مصونیت جسم و جان و روح و روان ما انسان‌هاست.^[2]

دیدن این فیلم‌ها برای افراد مجرد و متأهل، چه به قصد لذت و چه بدون آن و چه برای آموزش و غیر آموزش حرام است.

البته بر اساس فتاوای مراجع عظام تقلید، مطالعه حالت‌های جنسی برای آموزش، اگر تحریک کننده نباشد یا موجب مفسده نشود یا خوف (ترس) وقوع در حرام نباشد، اشکالی ندارد.^[3]

میل جنسی زن و مرد از نظر طب سنتی

برای رفع سردمزاجی و افزایش میل و توان جنسی، راه‌کارهای زیر در طب سنتی توصیه شده است:

خوردن هر غذایی با مصلح آن (نوعی ماده غذایی یا گیاه دارویی که مصرف آن همراه غذای مد نظر، در اصلاح و تعدیل عوارض جانبی احتمالی آن غذا، مؤثر خواهد بود و هضم و فواید غذا را بهتر خواهد کرد)؛

استفاده از خوراکی‌های سالم و مقوی مانند زردک و هویج، شیر برنج، نخود، نخودآب، میگو، شیر تازه گاو با عسل، گردو، فندق، پسته، 41 عدد بادام (خوب جویده شود)، بادام زمینی، زیتون، انگور، انجیر، انار، روزانه 3 تا 7 عدد خرما، ارده با شیره انگور و عسل، پیاز به طور مداوم، کاچی؛

استشمام عطرهایی با طبیعت گرم مثل گل یاس، محمدی و مریم؛

آدابی مانند خوب جویدن غذا، نخوردن آب بین غذا و بلافاصله بعد از غذا؛

پرهیزاتی مانند نخوردن نوشابه‌ و دلستر و دوغ، به حداقل رساندن مصرف قند و شکر، شیرینی‌های قنادی، سرکه و ترشی، روغن‌های صنعتی؛

استفاده از روغن‌های مناسب مانند روغن زیتون، کنجد، دنبه، آفتاب‌گردان و روغن حیوانی.

برگرفته از کتاب شور زندگی، ج4، «سلامت عاطفی و جنسی از منظر طب سنتی ایرانی اسلامی»، زیر نظر استاد حکیم خیراندیش.

 

دو. اختلال بیزاری جنسی

در اختلال بیزاری جنسی، هیچ‌گونه رغبتی در زن یا مرد برای رابطه جنسی وجود ندارد.

کسی که به این اختلال مبتلا است، از همه محرک‌های جنسی، حتی بوسیدن و لمس کردن یا لمس شدن نیز تنفر دارد. این نفرت به گونه‌ای است که وقتی حتی صحبت از رابطه جنسی به میان می‌آید، شخص دچار اضطراب و وحشت می‌شود. برخی از مبتلایان به اختلال بیزاری جنسی شدید، هنگام رویارویی با یک موقعیت جنسی ممکن است به اضطراب شدید، حالت ضعف، تهوع، تپش قلب، سرگیجه و مشکلات تنفسی دچار شوند. چنین افرادی ممکن است به بهانه‌های مختلف از قرار گرفتن در موقعیت‌های جنسی یا تنها ماندن با همسر اجتناب کنند. مثلاً یک مرد دچار بیزاری جنسی که از موقعیت شغلی و اجتماعی بسیار بالایی برخوردار بود، یکی از راه‌های اجتناب از قرار گرفتن در موقعیت‌های جنسی را استفاده نکردن از عطر و لباس‌های تمیز عنوان می‌کرد. وی می‌گفت: «به رغم آنکه خودم هم از بوی بد عرق پیراهن‌هایم در عذاب هستم، اما فکر می‌کنم که چنانچه حالت ژولیده‌ای داشته باشم هیچ زنی رغبت نمی‌کند که به من نزدیک شود و این حالت برای من بسیار اطمینان‌بخش است». از جمله راهبردهای دیگری که مبتلایان به این اختلال برای اجتناب از موقعیت‌های جنسی به کار می‌برند، زود خوابیدن، مسافرت رفتن، مصرف مواد مخدر و غرق شدن در فعالیت‌های شغلی، اجتماعی یا خانوادگی است.

این اختلال ممکن است از نوع مادام العمر و یا اکتسابی باشد. در نوع مادام العمر، ابراز تنفر و بیزاری از رابطه جنسی از آغاز دوره بلوغ و زندگی جنسی شروع می شود و همواره وجود دارد، اما در نوع اکتسابی، رخداد بیزاری و تنفر از رابطه جنسی در پی یک دوره فعالیت جنسی بهنجار رخ می‌دهد.

بیزاری از روابط جنسی غالباً حاصل تجربه‌های جنسی آسیب رسان قبلی، مانند تجربه سوء استفاده جنسی در دوران کودکی، زنا با محارم یا تجاوز به عنف است. همچنین، در جوامعی که به دلیل رعایت حریم‌های اخلاقی و فرهنگی، پسران و دختران تا قبل از ازدواج هیچ‌گونه ارتباط جنسی را تجربه نکرده‌اند، کیفیت نخستین رابطه جنسی پس از ازدواج نقش مؤثری بر نگرش و تمایلات جنسی بعدی آنان خواهد داشت. مثلاً برخی از پسران یا مردانی که قبل از ازدواج هیچ‌گونه تجربه یا اطلاعات جنسی صحیحی ندارند ممکن است در شب زفاف بر اثر آمیزش ناشیانه یا توأم با هیجان‌های کنترل نشده آن‌چنان درد و جراحاتی را در همسرشان ایجاد کنند که تا مدت‌ها موجب بیزاری یا ترس وی از رابطه جنسی شود.

این اختلال به طور معمول ریشه‌ روحی-روانی دارد و برای درمان باید به متخصص درمان اختلالات جنسی مراجعه کرد.^[4]

2. اختلالتحریکجنسی

یک. اختلال انگیختگی جنسی زن

ویژگی اصلی اختلال انگیختگی جنسی در خانم‌ها با عدم نشانه‌های فیزیکی از قبیل لیز شدن واژن و تورم فرج یا نعوظ نوک پستان‌ها طی آمیزش جنسی مشخص می‌شود. به بیان دیگر، در این اختلال، تحریک و انگیختگی معمولی که با لیز شدن، انبساط و پرخونی مجرای واژن مشخص خواهد شد، دچار نارسایی و اشکال می شود و آمیزش جنسی را دردآور و ناخوشایند می‌کند. در اغلب موارد این اختلال به پریشانی و بروز مشکلات زناشویی قابل ملاحظه‌ای منجر می‌شود که از آن جمله می‌توان به اجتناب کلی از هر گونه روابط جنسی اشاره کرد. خانم‌هایی که اختلال انگیختگی جنسی دارند، معمولاً دچار اختلال ارگاسمی (اوج لذت جنسی) نیز هستند.

این اختلال ممکن است مادام العمر باشد و شخص همواره این مشکل را دارد و یا اکتسابی باشد، یعنی در گذشته این مشکل وجود نداشته است. همچنین اختلال انگیختگی جنسی ممکن است کامل باشد. به این معنا که شخص نتواند در هیچ موقعیتی به انگیختگی جنسی دست یابد یا آن را نگه دارد و یا موقعیتی بوده است و انگیختگی جنسی، لیز شدن واژن و تورم فرج در موقعیت‌های ویژه‌ای روی دهد، اما در موقعیت‌های دیگر ظاهر نشود.

عوامل روانی متعددی در ارتباط با مشکل انگیختگی جنسی زنان وجود دارد؛ مانند اضطراب، احساس گناه، ترس، افسردگی و رخدادهای تنش‌زای زندگی و درگیری‌های زناشویی. تنفر از جنس مخالف، احساس‌های خشم‌آلود درباره همسر و ترس از بیماری‌های مقاربتی نیز ممکن است به اختلال در انگیختگی جنسی منجر شود. واکنش زنان به ناتوانی در انگیختگی جنسی، با یکدیگر بسیار متفاوت است. برخی از زنان به این مشکل با اضطراب و تنش پاسخ می‌دهند و برخی دیگر چنین وضعیتی را همچون یک نقص اساسی و غیر قابل اجتناب می‌پذیرند که چنین پاسخی به نگرش فرهنگی این زنان به نقش جنسی زن در جامعه بستگی دارد. در اغلب فرهنگ‌ها این مردان هستند که انتظار می‌رود در کارکرد جنسی نقش فعال را ایفا کنند و نه زنان؛ به عبارت دیگر با یک آلت نرم و شل نمی‌توان آمیزش موفقی داشت و این نارسایی پنهان کردنی نیست، اما یک واژن خشک و نامتورم را می‌توان به سادگی با یک ماده لیز کننده برای آمیزش آماده ساخت و برای مدت‌های طولانی چنین مشکلی را پنهان یا انکار کرد!

در زوج‌های جوان نداشتن اطلاعات صحیح درباره آناتومی و فیزیولوژی سیستم تناسلی، داشتن اعتقادات انحرافی و اطلاعات غلط، اطلاع نداشتن از تکنیک‌های صحیح مقاربت، ترس از حاملگی و یا ابتلاء به بیماری‌های مقاربتی و عفونی می‌تواند به‌طور شایع اختلال انگیزش جنسی ایجاد کند.^[5]

دو. اختلال نعوظی^[6] در مردان

یکی از اختلالات مهم جنسی، اختلال نعوظی در مردان است. اختلال نعوظ عبارت است از توانایی نداشتن آلت تناسلی در ایجاد نعوظ یا حفظ نعوظ به مدت کافی جهت انجام عمل مقاربت. در بیشتر مردها گه گاه اشکالاتی در نعوظ تجربه می‌شود، اما اگر مکرراً اتفاق بیفتد، احتیاج به درمان دارد.

این اختلال، خود را به سه شکل نشان می‌دهد:

1. عدمنعوظ؛
2. نعوظبی‌دوام (فروکشکردننعوظهنگامآمیزش)؛
3. نعوظطولانیمدت (پریاپیسم).

نداشتن نعوظ

به جز موارد استثناء اختلال نعوظ عمدتاً ثانویه است، یعنی بیمار پس از بلوغ مدتی نعوظ را در خود تجربه کرده است و بعداً به دلایلی این حالت در وی از بین رفته است که باید علل آن را پیگیری و درمان کرد.

علل اختلال نداشتن نعوظ

الف) مشکلات جسمی

برخی از مشکلات جسمی مانند نداشتن فعالیت کافی بیضه‌ها یا از بین رفتن بیضه‌ها، نقص در دستگاه تناسلی، صدمه به نخاع، بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون بالا، اختلالات هورمونی، برخی جراحی‌های لگن، دیابت، پارکینسون، ام.اس، رادیوتراپی لگن و مصرف برخی داروها مثل داروهای ضد فشار خون و داروهای ضد افسردگی، از عوامل عدم نعوظ است؛ در واقع با توجه به این که تجمع خون در آلت مردان باعث سفت و سخت شدن آن می‌شود، اگر مشکلی در این فرآیند پیش آید، حالت نعوظ پیدا نمی‌کند.

مصرف مواد مخدر اعم از تریاک، شیره، الکل، مرفین، هروئین و به‌ویژه کوکائین نیز بر رگ‌های خونی اثر می‌گذارد و مانع خون‌رسانی به آلت تناسلی مرد می‌شود.

ب) مشکلات روحی ـ روانی

اگر پس از بیدار شدن از خواب، نعوظ در فرد صورت گیرد، معلوم می‌شود شخص از نظر جسمی سالم است و مشکل نداشتن نعوظ را باید در مسائل روحی-روانی جستجو کرد. اضطراب، افسردگی، عدم اعتماد به نفس، سابقه سوءاستفاده جنسی، نفرت از زن، سرزنش مرد از سوی زن، شوک، ترس، حیا، غم و غصه فراوان، احساس بی‌کفایتی و احساس نامطلوب بودن در جایگاه همسر، باعث فشار روحی و نداشتن نعوظ مرد می‌شود.

درمان اختلال نداشتن نعوظ

با توجه به اینکه اختلال نداشتن نعوظ، آثار نامطلوبی از جمله اختلال‌های خلقی، از هم پاشیدن روابط صمیمانه زن و شوهر، بی‌میلی جنسی در مرد و انحرافات اخلاقی در زن را بر جای می‌گذارد، باید درمان شود.

اگر منشأ این اختلال، جسمانی باشد، باید به ارولوژیست مراجعه کرد و اگر روحی-روانی است، روان‌شناس آشنا به مسائل جنسی می‌تواند به شخص کمک کند؛ البته همکاری مرد و همسرش نیز در کنار درمان متخصص مؤثر است.

البته مردان مبتلا به نداشتن نعوظ باید از مصرف مواد مخدر، الکل و سیگار بپرهیزند؛ مصرف چای و قهوه را نیز کاهش دهند. خود را در کارها و مشغله‌های روزانه زیاد خسته نکنند؛ از تفریح سالم، کوهنوردی و ورزش صبحگاهی غافل نشوند؛ درباره این مشکل زیاد فکر نکنند و به خود بقبولانند که توانایی جنسی‌شان با اقدامات درمانی باز خواهد گشت.

به همسر چنین مردی نیز توصیه می‌شود بردبار باشد و از سرزنش شوهرش بپرهیزد؛ وضعیت را طبیعی جلوه دهد و این راز را نزد خود نگه دارد و آن را به دیگران، حتی نزدیکان درجه یک خود نگوید و او را برای مراجعه به پزشک تشویق کند.

روش‌های مختلف درمانی اعم از دارو درمانی، استفاده از ابزارهای پزشکی و عمل جراحی برای ایجاد نعوظ تجویز می‌شود. آن چیزی که مسلم است این است که اختلال نعوظ باید برطرف شود و چنین موضوعی نباید به دید یک مشکل غیرقابل حل برای زوجین در هر سنی که باشند مطرح شود.^[7]

نعوظ بی‌دوام

برخی از مردان، در ابتدای رابطه جنسی، مشکلی ندارند و حالت نعوظ پیدا می‌کنند، اما پس از دخول، حالت نعوظ از بین می‌رود. این مسئله گاهی علل روحی -روانی دارد؛ بدین معنا که خاطرات تلخ با همسر یادآوری می‌شود و گاهی به سبب خودارضایی‌های قبل از ازدواج است. فردی که در دوران مجردی خودارضایی داشته است، به دلیل اینکه همیشه با خیال‌پردازی تحریک می‌شد، اکنون که ازدواج کرده است نیز با خیال دیگران نعوظ می‌یابد و هنگامی که حواسش پرت می‌شود، حالت نعوظ از بین می‌رود. چنانچه این عمل صورت مداوم به خود گیرد، باعث می‌شود که غدد دستگاه تناسلی، مخصوصاً غده‌ای که باید آلت تناسلی را در حالت نعوظ نگه‌ دارد، رفته رفته ضعیف یا تنبل شود و نتواند به وظیفه خود عمل کند و نتیجه این است که پس از چندی این شخص برای همیشه از نعوظ طبیعی و بادوام محروم می شود.

 

درمان سستی نعوظ در طب سنتی

برنامه غذایی زیر را رعایت کنید (هر روز یکی از غذاهای زیر را بخورید):

شلغم پخته در شیر تازه، میگو همراه با فلفل سبز تازه و پیازچه، سیرابی همراه با فلفل سبز تازه و پیازچه، گلابی، موز یا شیرموز، شیر نارگیل، آب هویج، دل و جگر و قلوه همراه با فلفل سبز تازه، روغن زیتون با غذا، نخودآب و گوشت، لپه و نخودآب.

از مصرف مواد زیر جداً خودداری شود:

شیرخشت، زنیان، رازیانه، گشنیز، کاهو یا تخم کاهو، کافور، قهوه، سیگار زیاد، مواد مخدر، مشروبات الکلی؛

استفاده از ترکیب «زیتون + سیاه‌دانه + عسل + کندر» توصیه می‌شود؛

سوارکارى کنید، اما به طوری که زیاد خسته‏کننده نباشد؛ (کسانی که حرفه آنها سوارکاری است تأثیری ندارد.)

به مدت یک ماه، کباب گنجشک و کبوتر بخورید. در همین مدت، روزی یک بار عسل را با زنجبیل و زعفران مخلوط کنید و بخورید؛

همچنین بعد از مصرف یک دوره داروی مصفای خون، زالو درمانی زیر نظر پزشک ماهر طب سنتی، در درمان سستی و دوام یافتن نعوظ، مؤثر است؛

یک قاشق چایخوری از پودر خولنجان را با یک لیوان شیر بز مخلوط کنید و مدتی مدوامت کنید؛

برای به دست آوردن نعوظ استوار و محکم، مدتی آلت را با روغن مصطکی (روغنی است از صمغ درخت پسته جنگلی) ماساژ دهید.

از توصیه‌های استاد سید حسن ضیایی، مجموعه پیک شفا، ج‏3، ص 80؛ مسائل جنسی، زناشویی و ازدواج، دائره المعارف گیاه درمانی ایران، عطار اصفهانی، ص 148.

نعوظ طولانی مدت (پریاپیسم)

پریاپیسم که نوعی بیماری نعوظ طولانی و نادر است، زمانی رخ می‌دهد که بخشی از سیستم خون رسانی (رگ‌ها یا اعصاب کنترل کننده آنها) دچار اشکال و جریان طبیعی خون، مختل می‌شود و در بازگشت خون از آلت تناسلی اشکالی رخ می‌دهد. در صورت چنین حالتی فرد باید تحت درمان پزشکی فوری قرار گیرد.

علل ایجاد پریاپیسم

از علل ایجاد این اختلال می‌توان به برخی بیماری‌های خونی، داروها، روان‌گردان‌ها و جراحت‌ها، اشاره کرد. عوامل دیگری نظیر آسیب طناب نخاعی، بیماری‌های دستگاه عصبی مانند ام. اس، بیماری‌های متابولیک مثل دیابت و لخته‌های خونی نیز ممکن است این اختلال را به وجود آورند.^[8]

 

درمان نعوظ طولانی مدت (پریاپیسم) در طب سنتی:

از خوراکی‌هایی که نعوظ را کم می‌کنند، می‌توان در درمان نعوظ بی‌موقع استفاده کرد، مانند: گل محمدی، رازیانه، گشنیز، گلنار فارسی، عدس، کاهو، تخم خرفه، برگ خرفه، تخم کاسنی، آب کاسنی تازه، عرق کاسنی، آب صندل، ماء الشعیر، سوپ جو، آب انار، آب بارهنگ، خیار، آب خیار، سکنجبین، شربت بنفشه، خوردن گوشت مرغ با آبغوره و سماق؛

روزی چند بار آلت تناسلی و بیضه‌ها را در آب سرد شستشو دهید یا به استخر آب سرد بروید؛

زیره و تخم کرفس از هر کدام 5 گرم، رازیانه و آویشن شیرازی از هرکدام 05 گرم، همه را مخلوط کنید و بعد 01 قسمت کنید و هر قسمت را یک روز بجوشانید، بعد آب صاف کرده آن را با شکر شیرین کنید و بنوشید؛

ضماد موضعی با ترکیب «پودر عدس پوست کنده + روغن بادام تلخ + برگ خرفه + برگ کاهو» استفاده کنید.

آیات خلقت (گیاهان در قرآن)، ص 263؛ مسائل جنسی، زناشویی و ازدواج، دائره المعارف گیاه درمانی ایران، عطار اصفهانی ، ص 149-150.

3. اختلالاوجلذتجنسی

یک. اختلال ارگاسم زنان

ناتوانی در رسیدن به ارگاسم، حالتی است که با وجود تمایل جنسی و انجام عمل جنسی، فرد با تأخیر به اوج لذت جنسی می‌رسد و یا اینکه فرد اصلاً اوج لذت جنسی را تجربه نمی‌کند. نرسیدن به اوج لذت جنسی در زنان از جمله شایع‌ترین اختلالات جنسی است. شیوع آن در آمارهای مختلف بر اساس شدت بیماری بین 4 تا 41 درصد گزارش شده است و عوامل روحی-روانی در بروز آن در اغلب موارد علت اصلی به شمار می‌رود. زنان دچار این اختلال معمولاً در روابط خود با همسرشان دچار مشکل و پریشانی می‌شوند که سبب ناسازگاری بسیاری در زندگی زناشویی می شود و به تدریج حادتر خواهد شد.

این حالت ممکن است اولیه (مادام العمر) یا ثانوی (اکتسابی) باشد. در نوع اولیه این اختلال، شخص هیچ‌گاه اوج لذت جنسی را تجربه نکرده است، اما در نوع ثانوی شخص پس از یک دوره کارکرد جنسی بهنجار و تجارب قبلی ارگاسم دچار این اختلال شده است.

عمل آمیزش صمیمانه‌ترین رابطه میان زن و شوهر است، اما اگر ارگاسم به اوج خود نرسد و واکنش طبیعی شکل نگیرد، نهایتاً در سیستم کلی فیزیولوژیکی و بازتاب‌های روحی و روانی اختلال ایجاد می‌کند و در دراز مدت آثار منفی بسیاری به بار می‌آورد.

برای علاج این ناهنجاری باید ماهیت و عامل ایجاد کننده را شناخت و جهت رفع آن اقدامات لازم را انجام داد. همکاری زوجین در این رابطه بسیاری از ترس‌های شکل گرفته از گذشته را از بین می‌برد و تصورات غلط برطرف می‌شود. دراین باره زن و شوهر باید به مهارت‌های آمیزش جنسی آشنایی داشته باشند و برای اینکه بهترین نتیجه را به دست آورند باید تجربه‌های زیادی کسب کنند. زن و شوهر باید حقایق و واقعیت‌ها را در کمال آزادی با هم در میان بگذارند و به تبادل نظر بپردازند.^[9]

دلایل نرسیدن به ارگاسم در زنان

محققان واکنش جنسی را به مسائل بسیاری مثل فیزیولوژی، احساسات و عواطف، تجربه، عقاید و باورها و شیوه زندگی مرتبط می‌دانند. متخصصین معتقدند که برای تحریک‌پذیری کامل و طبیعی همه این موارد باید هم‌خوانی داشته باشند تا صمیمیت جنسی به وجود آید. آنها معتقدند که رسیدن به ارگاسم نباید هدف یک نزدیکی جنسی باشد، بلکه باید لذت به دست آمده از این رابطه تلقی شود.^[10]

1. آمادهنبودنزن

زن در صورتی از رابطه جنسی بهره می‌برد که آمادگی‌هایی برای او فراهم شود. مرد نباید زن را با خودش مقایسه کند. مردی که از پیشنوازی همسرش می‌پرهیزد و فوراً عمل دخول را انجام می‌دهد، باعث نرسیدن به ارگاسم در همسرش می‌شود. مرد مانند باروت، خشک و آماده انفجار است و با یک جرقه منفجر می‌شود، اما زن چون گیاهی نیمه خشک است و با برافروختگی فاصله بسیاری دارد. در واقع زن به آهستگی به ارگاسم می‌رسد.

علت این تفاوت، به ترشح هورمون‌های جنسی زن و مرد برمی‌گردد. ترشح هورمون جنسی مرد (تستوسترون) پس از ایجاد میل در او، به سرعت افزایش می‌یابد؛ به همین علت، مرد پس از 3 تا 5 دقیقه، برای رابطه جنسی و نزدیکی آماده می‌شود، اما ترشح هورمون جنسی زن (استروژن و پروژسترون)، به تدریج افزایش می‌یابد. بدین ترتیب، زن برای رابطه جنسی و نزدیکی به 10 تا 15 دقیقه زمان نیاز دارد.

زن و شوهر باید برای شناسایی نقاط حساس با هم همکاری و هماهنگی داشته باشند. در غیر این صورت در ارتباط جنسی و رسیدن به ارگاسم با مشکل مواجه خواهند شد. درک صحیح و درست زن از سوی مرد، کمک بزرگی برای رسیدن به اوج لذت جنسی است.

2. عواملروحیوروانی

عوامل روانی بر واکنش جنسی زن تأثیرات عمیقی دارد. روابط جنسی ایده آل بستگی به این دارد که طرفین با هم رابطه حسنه و نزدیک داشته باشند.

مهم‌ترین عامل برای زنی که سرد نیست، اما در رابطه جنسی به ارگاسم نمی‌رسد، اضطراب است که گاه به علت طرد شدن از سوی شوهر، احساس خشونت نسبت به شوهر، احساس گناه از رابطه جنسی، ترس از حاملگی و… ایجاد می‌شود.

حالاتی مانند افسردگی یا روان‌پریشی پس از زایمان و مسائل دیگری چون فشارهای مربوط به زندگی زناشویی، آموزش‌های منفی جنسی، شوک‌های شدید جنسی، سرخوردگی‌ها، دیدگاه کودکانه جنسی، تمایلات انحرافات جنسی، نگرش منفی به رفتار جنسی و حیا و شرم از ارتباط جنسی در ناتوانی ارگاسمی تأثیر دارند.

برخی پژوهش‌ها بیانگر آن‌اند که اختلال اوج لذت جنسی در زنان ممکن است تحت تأثیر کیفیت تصویر بدن (یعنی برداشت و تصوری که فرد از تن و بدن خویش دارد)، عزت‌نفس (یعنی میزان ارزشمندی که شخص برای توانایی‌های خود قائل است) یا رضایت از روابط زناشویی با همسر باشد.

3. بیماری‌هایجسمی

گاهی نرسیدن به ارگاسم در زن به بیماری‌های جسمی مزمن مانند دیابت، سرطان لگن، وجود ضایعات موضعی واژن، بیماری‌های سیستم غددی و وجود بیماری ناتوان کننده بر می‌گردد.

زنانی که به این اختلال مبتلا هستند، باید در پی درمان باشند تا بتوانند روابط زناشویی خوبی در زندگی خود تجربه کنند.

4. تأثیربرخیداروها

دلیل بعدی که می‌تواند باعث این اختلال شود تأثیر معکوس بعضی از داروها بر مکانیسم مغزی افراد است، مثلاً پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بعضی از داروهای ضد افسردگی، فشار خون، آنتی هیستامین و داروهای مخصوص شیمی درمانی می‌توانند روی رسیدن زنان به اوج لذت جنسی اثر منفی بگذارند. اگر فرد متوجه این تأثیر شد باید به پزشک خود مراجعه کند تا در صورت امکان دارو را عوض کند و یا مقدار مصرف آن را تغییر دهد، اما حتماً باید پزشک متخصص این کار را انجام دهد.

5. طبقهاجتماعیوسطحفرهنگی-اقتصادی

عامل دیگری که در بروز اختلال اوج لذت جنسی زنان مؤثر است، طبقه‌ اجتماعی و سطح فرهنگی-اقتصادی خانواده است. نتایج به دست آمده از اغلب مطالعات نشانگر آن است که زنان طبقه پایین اجتماع بیش از زنان طبقه‌ متوسط از این اختلال رنج می‌برند که علت آن را می‌توان تا اندازه‌ای ناشی از اطلاعات اندک و شیوع آموزه‌های نادرست جنسی و بازداری‌های ناموجه در این قشر از افراد جامعه دانست. به علاوه پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بین سطح تحصیلات زنان متأهل و شیوع این اختلال در آنان رابطه‌ منفی وجود دارد؛ به عبارت دیگر هر چه سطح تحصیلات زنان بالاتر می‌رود، شیوع این اختلال در آنان کاهش می‌یابد و بر عکس.

یادآوری این نکته بسیار مهم است که چنانچه ناتوانی برای رسیدن به اوج لذت جنسی در یک زن ناشی از نداشتن تحریک کافی و مؤثر جنسی یا عدم هماهنگی میان زن و شوهر برای یکسان کردن طول مدت آمیزش و رسیدن به اوج لذت جنسی باشد؛ نمی‌توان زن را دچار اختلال قلمداد کرد، بلکه در اینجا شوهر است که به لحاظ تعجیل در آمیزش و بدون توجه به نیازهای جنسی و آمادگی روانی همسر خود با انزال سریع او را در میانه‌ راه تحریک جنسی رها می‌سازد. مثلاً مردان دچار انزال زودرس و یا آنهایی که از کیفیت پاسخگویی جنسی زنان بی اطلاع‌اند در اغلب موارد ناخواسته همسران خود را به سوی اختلال اوج لذت جنسی بازداری شده سوق می‌دهند. چه بسیارند زنانی که به لحاظ نداشتن امکانات تجربه‌ جنسی سالم، پس از مدتی شور، علاقه و حتی میل به رابطه‌ جنسی را از دست می‌دهند. از این رو در تشخیص این اختلال شایسته است که کیفیت معاشقه‌ قبل از آمیزش و مدت و نحوه آن به دقت بررسی شود.

با تمامی این تفاصیل می‌بینیم که نقش مردان در حل اختلالات جنسی زنان تا چه حد می‌تواند مؤثر باشد. اگر زنی احساس راحتی کند و نگرانی‌های خود را بدون ترس از اینکه قضاوت شود با همسر خود مطرح کند، درصد دچار شدنش به این اختلالات و یا طولانی شدن درمانش تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.^[11]

دو. اختلال انزال در مردان

در رابطه جنسی، وقتی مرد به ارگاسم (اوج لذت جنسی) می‌رسد، عمل انزال با ترشح مایعی لزج، غلیظ و سفید رنگ به نام منی صورت می‌گیرد و پس از انزال، حرکت‌های مرد پایان می‌یابد؛ عضلات بدنش شل و رها می‌شود و از عمل جنسی، رضایت خاطر و آرامش پیدا می‌کند.

انزال منی باید در زمان مناسب و پس از آغاز رابطه جنسی صورت بگیرد. اگر انزال پیش از دخول یا فوراً پس از آن صورت گیرد و زمان آن بسیار کم باشد، «انزال زودرس» نامیده می‌شود و اگر مرد با وجود تجربه یک دوره طولانی تحریک جنسی (معمولاً 45 دقیقه یا بیشتر)، قادر به رسیدن اوج لذت جنسی (ارگاسم) نباشد و یا اصلاً انزالی نداشته باشد، «انزال دیر هنگام» نامیده می‌شود.

انزال زودرس

در اینکه ملاک انزال زودرس چیست، متخصصان دیدگاه‌های گوناگونی دارند. برخی انزال زودرس را 30 ثانیه بعد از عمل دخول، بعضی 2 دقیقه و عده‌ای هم 3 دقیقه بعد از ورود آلت تناسلی مرد به واژن زن می‌دانند. گروهی هم زمان تعیین نمی‌کنند و می‌گویند انزالی که برخلاف میل مرد و بدون کنترل او صورت بگیرد و یا همسر او از زمان انزال راضی نباشد، انزال زودرس به شمار می‌رود. باید توجه داشت اگر انزال گاهی زودتر از حد معمول رخ دهد جای نگرانی نیست، اما اگر همیشه زودتر از زمانی که فرد مایل است، انزال صورت گیرد، مثلاً قبل از دخول و یا کمی پس از دخول انزال رخ دهد، این شخص به انزال زودرس دچار است.

انزال زودرس به دو نوع تقسیم می‌شود:

1. اولیهومادامالعمر

در این نوع اختلال، فرد در کل زندگی خود در کمتر از یکی دو دقیقه پس از دخول دچار انزال می‌شود و هیچگاه نمی‌تواند انزال خود را به تأخیر اندازد. این وضعیت باعث پیامدهای عاطفی زیادی از جمله استرس، ناکامی یا پرهیز از رابطه زناشویی می‌شود.

2. ثانویهیااکتسابی

این نوع انزال نیز همین علائم را دارد و تفاوت آن با نوع اولیه این است که در انزال زودرس ثانویه، مرد قبل از دچار شدن به این عارضه، روابط زناشویی رضایت بخشی داشته است و مشکل انزال نداشته باشد.

اختلال انزال زودرس در مردان جوان شیوع بیشتری دارد، اما با افزایش سن و کسب تجربه جنسی و راحت بودن با شریک زندگی و همچنین به دست آوردن توانایی بهتر برای کنترل انزال، این مشکل بهبود می‌یابد.

گزارش‌های مختلف حاکی از آن است که شیوع انزال زودرس در مردان تحصیل‌کرده بیش از مردان بی‌سواد یا با سطح تحصیلات اندک است. علت این امر شاید اضطراب بیشتری باشد که مردان تحصیل کرده از عملکرد جنسی خود و نقش آن در ارضای همسرشان احساس می‌کنند. به عبارت دیگر مردان تحصیل‌کرده بیشتر نگران آن‌اند که آیا همسر آنها نیز از مقاربت لذت می‌برد یا نه و آیا او هم به اوج لذت جنسی می‌رسد یا نه؛ پس می‌توانیم بگوییم که یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در بروز انزال زودرس، اضطراب و هیجان‌های منفی مرتبط با عمل جنسی است.

انزال زودرس مرد، یکی از عوامل مهم نرسیدن زن به ارگاسم است و عامل مهمی برای پریشانی و احساس حقارت مرد و در نتیجه، از بین رفتن خود باوری او است و مشکلات فراوانی را برای زن به وجود می‌آورد. انزال زودرس می‌تواند زن و مرد را عصبانی و زمینه‌های ناسازگاری را فراهم کند. از این رو مناسب است اختلال زودانزالی به هر شکلی که باشد، درمان شود؛ چون آفت‌ها و آسیب‌های فراوانی دارد.^[12]

علل و عوامل انزال زودرس

برای اینکه فرد از انزال زودرس جلوگیری کند باید از موقعیت‌ها، عادات و روش‌های رفتاری که سبب انزال زودرس می‌شود جلوگیری کند. در ادامه مطلب دلایل انزال زودرس بررسی می شود.

1. استرس

دلایل انزال زودرس مردان اغلب روحی-روانی است. اضطراب، ترس، نداشتن اعتماد به نفس، احساس گناه و افسردگی از عوامل روانی و بازدارنده‌اند که در موقعیت های مختلف، فرد را دچار واکنش جسمی و انزال زودرس می‌کنند.

بسیاری از مردان با اینکه در گذشته هیچ مشکلی در این زمینه نداشته‌اند،‌ اما به محض آنکه دچار یک مشکل عصبی یا افسردگی و ترس می‌شوند،‌ در پی آن دچار زودانزالی می‌شوند. معمولاً این هیجانات و استرس‌ها باعث می‌شود تا فرد در حین نزدیکی توانایی خود را در راحتی و تمرکز روی رابطه جنسی از دست بدهد و انزال‌زودرس رخ دهد. مثلاً گاهی ترسی که فرد نسبت به از دست دادن نعوظ دارد به علت سرعت در انجام دخول باعث می‌شود تا به صورت ناخودآگاه انزال زودتر از موعد رخ دهد.

2. کمتجربهبودن

بیشتر جوانان در اوایل زندگی زناشویی در اثر تجربه کم دچار این مشکل می‌شوند، اما پس از مدتی که صمیمیت بیشتری بین آنها برقرار شد و با به دست آوردن تجربه بیشتر، مرد قادر خواهد بود با همکاری همسرش انزال خود را کنترل و به زمان دلخواه برساند.

لازم به ذکر است جوانانی که به دلیل پایبندی به مسائل اعتقادی و اصول اخلاقی در دوران تجرد عمل جنسی انجام نداده‌اند، ممکن است در چند ماه اول ازدواج دچار انزال زودرس شوند. این اشخاص نباید ترسی به خود راه دهند؛ زیرا بیمار نیستند و این اتفاق به دلیل حرارت بیش از حد آنها است و پس از سه چهار ماه خود به خود از بین می‌رود. این افراد برای اینکه در همین مدت کوتاه از انزال زودرس خود جلوگیری کنند و همسرشان را نیز به لذت برسانند، باید قبل از مقاربت، مدت پانزده تا بیست دقیقه با مناطق حساس زن بازی کنند تا برای لذت بردن کامل تحریک شوند.

3. پرخوریوعدمرعایتبهداشت

پرخوری، مخصوصاً قبل از آمیزش، رعایت نکردن بهداشت فردی، رعایت نکردن آداب غذاخوردن و عجله کردن در خوردن و آشامیدن، استفاده مدام از غذاهای محرک و کم ارزش مانند انواع فست‌فودها و موادغذایی اسانس‌دار و آمیزش در حال پر بودن مثانه نیز در زودانزالی مؤثر است.

بنابراین، فرد بهتر است قبل از آمیزش اجابت مزاج و دفع ادرار داشته باشد تا فشار از روی پروستات برداشته شود و دچار زودانزالی نشود.

4. دیربهارگاسمرسیدنهمسر

گاهی انزال مرد طبیعی است و دیر ارضاءشدن زن، رابطه را دچار مشکل می‌کند. در واقع این ارگاسم زن است که دیرتر از حد طبیعی رخ می‌دهد. در این صورت، موضوع بحث به اختلال در ارگاسم زن مربوط می‌شود.

لازم به ذکر است که رفتار زنان به هنگام مقاربت، حالت فیزیکی واژن و وضعیت نزدیکی نیز نقش مهمی در کیفیت و سرعت انزال ایفا می‌کنند. بعضی از زنان هنگام مقاربت تحرک بیشتری از خود نشان می‌دهند و به‌ویژه در حرکت‌های متناوب نزدیکی با مرد همکاری می‌کنند که این عمل خود موجب احساس لذت بیشتر و در نتیجه انزال زودتر در مرد می‌شود. همچنین وضعیت مقاربت بر سرعت انزال اثر می‌گذارد. چنانچه به هنگام مقاربت، مرد در رو و زن در زیر باشد سرعت انزال بیشتر می‌شود، اما در وضعیتی که زن در رو قرار گرفته است و مرد در زیر، انزال با تأخیر بیشتری صورت می‌گیرد. از طرفی سرعت تحریک زن افزایش می‌یابد. تنگی و گشادی واژن زن نیز در سرعت انزال مرد تأثیر بسزایی دارد. در زنان زایمان نکرده، تنگی واژن فشار بیشتری بر آلت مرد وارد می‌کند و سطح تماس نیز بیشتر است، از این رو موجب افزایش تحریک و سریع‌تر شدن انزال می‌شود.

5. ناراحتیودلخوری‌هایزناشویی

از جمله علت‌های دیگری که برای انزال زودرس بیان شده است، وجود تعارض‌های زناشویی و احساس خشم و خصومت پنهان زوجین به یکدیگر است. برخی از روان‌شناسان معتقدند که احساس خصومت مرد به همسر خود موجب می‌شود تا وی با انزال زودرس به طور غیرمستقیم خشم و خصومت خویش را به همسرش ابراز کند. در این وضعیت مرد با انزال زودتر از موعد خود، زن را از رسیدن به اوج لذت جنسی محروم می‌سازد و به طور ناخودآگاه از وی انتقام می‌گیرد. همچنین مشغولیت ذهنی مداوم برخی از مردان نسبت به احتمال حاملگی ناخواسته همسرشان ممکن است موجب بروز احساس اضطراب هنگام فعالیت جنسی و در نتیجه انزال زودرس شود.

6. عواملپزشکیبازدارنده

عواملی نظیر، آسیب جسمی و عصبی ناشی از عمل جراحی، اختلال در هورمون‌ها، مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی، التهاب و عفونت پروستات و پیشابراه، برخی از صفات ارثی، قطع مصرف برخی داروهایی که برای درمان مشکلات روانی مصرف می‌شده‌اند، اینها همگی موجب انزال زود هنگام می‌شود که تنها درمان آن مراجعه به پزشک متخصص است.^[13]

 

درمان زودانزالی در طب سنتی

همه مزاج‌ها می‌توانند با هر وعده غذایی این ترکیب را مصرف کنند: «2 گرم خردل + یک قاشق سرکه انگور»؛

«پوست انار خشک (1 جزء) + شکر سرخ (2 جزء)»، هر 21 ساعت یک قاشق بخورند (صفراوی‌ها)؛

«انجیر + روغن زیتون»، مخلوط کنید و بخورید (طبایع سرد)؛

خوردن خرما و حلوای آن (سرد مزاجان)؛

«خرما (2 جزء) + بذر مورد (1 جزء) + لادن (یک چهارم)»، مخلوط کنند و هر 8 ساعت به اندازه یک بادام میل کنند؛

هر روز صبح ناشتا بخورید: خرما خارک و برگ گلابی و میوه آب پز شده مُورد؛

پیاز رنده شده و نمک و دارچین، 51 شب روی زهار (عانه) ضماد شود.

مراقب حساسیت پوستی باشید؛

در تمام وعده‌های غذایی خود، از پیاز خام سفید استفاده کنید؛

برای جلوگیری از سرعت انزال، «05 گرم شکوفه خشک کرده انبه + 051 گرم شکر سرخ» را بسایید و روزی یک قاشق به مدت 41 روز میل کنید؛

صبح‌ها و عصرها یک لیوان آب زردک یا 2-3 عدد زردک بخورید؛

در اول و آخر غذا مخلوط پودر آویشن شیرازی با پودر نمک سنگ به نسبت مساوی مثلاً 1-2 گرم قبل از غذا بخورید و بعد از غذا هم بخورید، بهتر است. یکی از فواید آن تقویت میل جنسی در مردان است؛

در 42 ساعت یک مشت نخود و کشمش با هم بخورید. به شرطی که نخود شور نباشد. نخود پخته یا خام خیسانده بخورید؛

حلیم گندم گوشت بخورید؛ (صبح ناشتا یا برای شام در اول شب)؛

خوردن مغز خام تخمه‌ آفتاب‌گردان و خوردن روغن گیاهی آفتاب گردان مفید است. اما در جوانان و نوجوانان منع مصرف دارد چه دختر و چه پسر؛ زیرا آفتاب‌گردان تخم و روغن آن شهوت‌زا است و جوانان و نوجوانان نیازی به آن ندارند مخصوصاً اگر مجرد باشند. مردی که ازدواج کرده یک مشت تخمه خام آفتابگردان بخورد یا یک قاشق غذاخوری روغن آفتاب گردان طبیعی بخورد باعث تقویت آن می‌شود؛

مصرف انجیر با کندر نیز برای درمان انزال زودرس مفید است. انجیر را باز کنید، مقداری کندر در آن بگذارید و روزی 7 عدد مصرف کنید؛

برای کنترل انزال زود‌رس از دمنوش هل و عسل قبل از آمیزش استفاده کنید؛

2 ساعت قبل از آمیزش دمنوش «گل گاوزبان + لیمو عمانی + عسل» میل کنید؛

اگر مرد «عود + سنبل + سعد (از هر کدام یک جزء) + مشک (یک سوم جزء)» را بخورد، غم و تشویش و سستی کمر و سرعت انزال او برطرف می‌شود؛

استفاده از طلا و نقره؛ یک تکه طلای خالص و یک تکه نقره را در یک شیشه گلاب، شب تا صبح نگهدارید و صبح ناشتا میل کنید.

استفاده از جنسینگ و تقویت‌ کننده‌های گیاهی برای درمان مؤثر است.

استفاده از گوشت‌های گرم نیز سودمند است.

مجموعه پیک شفا، ج ‏5، ص 66؛ توصیه‌های استاد سید حسن ضیایی؛  توصیه‌های استاد بهروز پرویزی؛ اعجاز طب و درمان، ص 460؛  راز کامیابی در زندگی زناشویی، جمشید خدادادی، ص 341-344؛  آیات خلقت (گیاهان در قرآن)، ص 262؛ درمان ناتوانایی های جنسی در مکتب طب ایرانی، ص 93.

 

راهکارهای درمان زودانزالی

انزال زودرس قابل درمان است. با روش‌های مختلف مانند رفتار درمانی، دارو درمانی و گیاه درمانی می‌توان این کژکاری جنسی را از بین برد.

اینک به تکنیک‌ها و روش‌هایی جهت تأخیر در انزال اشاره می‌کنیم؛

1. تحریکوتوقف

در این روش مرد باید هنگامی که احساس کرد به انزال نزدیک شده است، آمیزش را متوقف کند. چند لحظه صبر کند تا از انزال فاصله بگیرد و دوباره آمیزش جنسی را از سر بگیرد. این کار را چند بار انجام دهد و بعد بگذارد تا انزال صورت گیرد. با این روش می‌تواند پس از مدتی شاهد تأخیر قابل توجهی در انزال باشد و زمان انزال خود را بالا ببرد. برای انجام این تمرین‌ها صبوری زنان بسیار لازم است.

2. فشارنقطه‌ای

در این روش، فرد هنگام نزدیک شدن به لحظه انزال، با انگشت‌های نشانه و شصت حلقه‌ای به دور آلت درست می‌کند و آن را محکم فشار می دهد تا وقتی که فشار جنسی فروکش کند. بعد دوباره آمیزش جنسی را از سر می‌گیرد. این کار را برای سه بار تکرار می‌کند و دفعه سوم اجازه انزال می‌دهد. با تکرار 1 تا 2 بار در هفته، زمان نزدیکی افزایش می‌یابد.

3. ورزش

معمولاً شکایات جنسی از زودانزالی، نداشتن نعوظ و کاهش توانایی جنسی، نزد مردانی است که کار و فعالیت بدنی ندارند و در اثر کم تحرکی و پشت میز نشینی، بدنشان سست و فربه شده است؛ این دسته از افراد باید بدانند، درمان آنها فقط یک راه صحیح و سالم دارد و آن هم ورزش است. ورزش‌هایی چون شنا در دریا یا استخر و آب‌تنی با آب سرد، پیاده‌روی سریع، وزنه‌برداری، ورزش‌های شکمی و یوگا، استقامت شخص زودانزال را در رابطه جنسی بالا می‌برند.

4. روشکگل

این ورزش، با منقبض کردن و رها نمودن ماهیچه‌های کف لگن که خروج و نگه داشتن ادرار را کنترل می‌کند، انجام می‌شود.

فرد مبتلا لازم است هنگام خروج ادرار، از خروج آن جلوگیری کند تا با ماهیچه‌های کنترل انزال آشنا شود، آنگاه در هر زمان و مکانی می‌تواند با منقبض کردن این ماهیچه‌ها برای ده ثانیه و سپس استراحت دادن آن، این ورزش را به راحتی انجام دهد.

5. درمان‌هایروانی-عاطفی

یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان این عارضه و افزایش لذت در روابط زناشویی عشق‌بازی و ارضاء عاطفی همسران است، هرگاه نوازش، تحریک کلامی و بازی‌های محبت‌آمیز و جنسی بر رابطه عمیق برتری پیدا کرد، دیگر زود انزالی رنگ می‌بازد و همسران به جای آنکه از بخشی از رابطه لذت ببرند، کل رابطه برایشان لذت‌بخش خواهد بود و هر دو رضایت‌مند از بستر برمی‌خیزند.

6. درمان‌هایموضعی

در این روش، فرد برای تأخیر انزال، حس آلت تناسلی خود را کاهش می‌دهد، برای این نوع درمان می‌توان از کرم‌های بی‌حس کننده‌ای مانند ژل لیدوکایین 2% و پیلوکایین 5/2% استفاده کرد.

این مواد حس آلت را کاهش می‌دهند و ممکن است به تأخیر در انزال کمک کند، کرم مدت کوتاهی پیش از آمیزش، روی آلت مالیده شود و هرگاه فرد احساس کرد به اندازه کافی حس آلت کاهش یافته است آن را کاملاً پاک کند. برخی از مردان که از این روش استفاده می‌کنند، از کاهش لذت جنسی به علت کاهش حس آلت شکایت دارند.

مشکل دیگری که این روش دارد این است که گرچه مرد پیش از آمیزش کرم را از آلت خود پاک می‌کند، اما ممکن است زن هم دچار کاهش حس دستگاه تناسلی و لذت شود.

استفاده از کاندوم بنزوکائین نیز می‌تواند فعالیت جنسی را طولانی کند و انزال را در مرد با تأخیر مواجه کند. نوک این کاندوم‌ها حاوی بنزوکائین است که نوعی ماده بی‌حس‌کننده ملایم است و موجب کرختی خفیف می‌شود و می‌تواند در کم کردن تحریک جنسی و پایین آوردن احساسات جنسی تأثیر فراوانی داشته باشد، اما در تمامی این موارد، اگر مداوم مصرف شود، نه تنها انزال زودرس را درمان نمی‌کند، بلکه بدن به این مواد عادت می‌کند. ^[14]

انزال دیرهنگام

یکی دیگر از انواع اختلالات جنسی کندی انزال است. این اختلال مشکلی است که بسیار کمتر دیده می‌شود، عده‌ای گمان می‌کنند هر چه انزال در فرد دیرتر باشد کمرش محکم‌تر، اعصابش قوی‌تر و دستگاه تناسلی‌اش سالم‌تر است؛ در صورتی که این نظریه صحیح نیست.

وقتی سرعت انزال یک نوع اختلال جنسی محسوب شود، دیر انزالی هم اگر بیش از حد باشد، نه تنها دلیل سلامت نیست، بلکه نوعی بیماری جنسی به شمار می‌آید.

کندی انزال علل مختلفی دارد. بعضی از مردان به جنس زن تمایلی ندارند و به اصطلاح دارای انحراف طبع هستند. در بیشتر این افراد که هنگام تماس با زن، نعوظ حاصل نمی‌شود و به فرض هم که بشود و عمل مقاربتی را نیز شروع کنند، باز انزال در آنها صورت نمی‌گیرد و یا آن قدر دیر انزال می‌شود که هم خود و هم زن را خسته می‌کنند.

عده دیگری از مردان هم هستند که اگر حین مقاربت آلت تناسلی‌شان به ترشحات زیاد فرج زن آغشته شود، خوششان نمی‌آید. در این افراد نه تنها انزال رخ نمی‌دهد، بلکه ممکن است چنان از این عمل متنفر شوند که قبل از انزال، نعوظشان از بین می‌رود.

گاهی مردان به علت مبتلا شدن مکرر آلت تناسلی‌شان به برخی بیماری‌های پوستی مانند اگزما و غیر آن، حساسیت خود را از دست می‌دهند و در نتیجه موقع نزدیکی خیلی دیر انزال می‌شوند.

یکی دیگر از علل کندی انزال، ضعف اعصاب عمومی یا ضعف اعصاب دستگاه تناسلی است، یعنی اعصابی که در اطراف کیسه‌های منی است نمی‌تواند به موقع کیسه‌ها را برای اخراج منی باز کند؛ مانند اعصاب معتادان به تریاک، شیره و الکل.

راهکار طب سنتی برای دیرانزالی:

«میخک + عود + فلفل (از هر کدام 5 گرم) + زعفران (1 گرم)» همه را نرم بسایید و با 052 گرم عسل مخلوط کنید و روزی سه قاشق مرباخوری میل کنید.

راز کامیابی در زندگی زناشویی، جمشید خدادادی، ص 341.

 

4. اختلالدردجنسی

اختلال درد جنسی که در پزشکی به آن «دیسپارونی» می‌گویند، حالتی است که فرد در هنگام آمیزش دچار درد می‌شود. این اختلال در زن به دو صورت بروز می‌کند:

الف) مقاربت دردناک؛

ب) واژینیسم.

در مرد نیز به صورت درد تناسلی (قبل از آمیزش، هنگام آمیزش یا بعد از آن) خود را نشان می‌دهد.

گاهی درد جنسی مقطعی و مختصر است و می‌توان آن را نادیده گرفت، اما اگر همیشگی باشد، باید در پی چاره بود.

الف) مقاربت دردناک

مقاربت دردناک، درد در ناحیه تناسلی به صورت دائم یا تکرار شونده است به صورتی که هنگام نزدیکی، قبل یا پس از آن ظاهر می‌شود. این اختلال در زنان شایع‌تر از مردان است. گاهی مردان به دلیل احساس درد تناسلی به هنگام مقاربت، اندک اندک میل خود را به رابطه جنسی از دست می‌دهند. در اغلب افراد دچار مقاربت دردناک، کیفیت میل جنسی، انگیختگی و اوج لذت جنسی طبیعی است، اما احساس درد به هنگام آمیزش می‌تواند رفتار جنسی را مختل ‌کند.

علل مقاربت دردناک

دلیل مقاربت دردناک مردانه ممکن است آسیب‌دیدگی دستگاه تناسلی مرد یا بیماری‌های دستگاه تناسلی مردانه مانند عفونت مجرای ادرار، التهاب، زخم حشفه و زگیل روی آلت تناسلی باشد.

اختلالات پوستی روی آلت تناسلی مرد مانند اگزما نیز هنگام رابطه جنسی در مرد درد ایجاد می‌کند. برخی مردان نیز به بیماری پیرونی مبتلا هستند. این بیماری که با ایجاد پلاک‌های زیر پوستی موجب سستی در قسمتی از بدنه آلت می‌شود، خود را در سنین بالا نشان می‌دهد. این بیماری ممکن است باعث سستی و خم شدن آلت تناسلی ‌شود و هنگام نزدیکی، درد ایجاد ‌کند.

در مقاربت دردناک زنان، گاهی علت اختلال برخی رفتارهای نادرست مرد یا زن در حین مقاربت است. از مهم‌ترین علل رفتاری این است که مرد هنگام رابطه جنسی، همسرش را با ملاعبه (پیش‌نوازی) و معاشقه (عشق‌ورزی) آماده نمی‌کند؛ زیرا در بدن زنی که برای داشتن رابطه جنسی آماده می‌شود تغییراتی صورت می‌گیرد که دخول را ساده‌تر می‌کند. وقتی که خانمی آمادگی لازم را بر اثر پیش‌نوازی پیدا می‌کند رحمش به سمت بالا کشیده می‌شود و این کار به طول واژن اضافه می‌کند تا توانایی گنجایش آلت مردانه را داشته باشد. در این حالت دیواره‌های واژن پر خون می شود و مواد لغزنده‌ای را ترشح می‌کند که دخول را آسان‌تر می‌سازد.

بنابراین اگر پیش‌نوازی خوشایند و به مقدار کافی نباشد، زن فرصت نمی‌کند از نظر جسمی به محرک‌های جنسی پاسخ دهد و محیط واژن به اندازه کافی لغزنده نمی‌شود و زن هنگام نزدیکی به دلیل خشکی واژن احساس درد می‌کند. این درد ممکن است برای زنانی که به سن یائسگی نزدیک می‌شوند مشکل بیشتری ایجاد کند و از گفتن این موضوع به همسرانشان خجالت بکشند.

طبعاً مشکل در دسته اول معمولاً با پیش‌نوازی بیشتر حل می‌شود. در بانوان یائسه که این اختلال در اثر کمی ترشح هورمون استروژن ایجاد می‌شود، با مواد نرم کننده واژن می‌توان این مشکلات را کاهش داد.

در برخی موارد، پس از انزال مرد، زن احساس سوزش در ناحیه واژن دارد که احتمالاً به دلیل وجود عفونت در مرد است. علت این عفونت‌ها در مرد و زن بیشتر در اثر عدم رعایت نظافت دستگاه تناسلی در زمان نزدیکی است که با مراجعه به پزشک متخصص برطرف خواهد شد، برخی در رابطه جنسی، عمل دخول را خیلی تند و با شتاب انجام می‌دهند و همین رفتار باعث ایجاد درد در زن می‌شود.

گاهی مرد، آلت تناسلی‌اش را از زاویه نامناسبی وارد واژن زن می‌کند و این رفتار هم ممکن است برای زن دردآور باشد.

عفونت‌های دستگاه تناسلی و دهانه رحم، بیماری‌های مقاربتی درمان نشده، همزمانی نزدیکی با زمان تخمک‌گذاری و ضربه‌هایی که در زمان آمیزش به آلت جنسی وارد می شود نیز از دیگر دلایل احساس درد هنگام مقاربت است که با مراجعه به پزشک کاملاً قابل درمان هستند.

بیماری‌های مقاربتی درمان نشده مانند ایدز، سیفلیس، تبخال تناسلی، زگیل تناسلی، سوزاک، زخم نرم و زخم سخت نیز درد مقاربتی پدید می‌آورد.

حساسیت زن به جنس لاتکس در کاندوم‌هایی که آقایان به کار می‌برند نیز ممکن است علت دیگری برای درد در زن باشد. گاهی مواد شیمیایی موجود در برخی شوینده‌های بدن یا صابون‌ها، باعث تورم دهانه واژن و احساس درد می‌شود.

در برخی موارد استفاده از قرص‌های ضد بارداری با دوز کم نیز به خاطر هورمون‌های موجود و تغییر در PH واژن درد ایجاد می‌کنند. قرص‌های ضد آلرژی نیز همان تأثیری را که روی غشاهای دیگر دارند، بر بافت واژن می‌گذارند و ترشحات واژن را خشک می‌کنند.

یکی از علل درد زن هنگام نزدیکی، علت روحی-روانی است. اضطراب زن به علت بیزاری از مرد، ضربه روحی ناشی از رابطه جنسی، تنش‌های موجود در زندگی زناشویی و یا ترس از آسیب رسیدن به جنین هنگام بارداری، باعث خشکی واژن و در نتیجه احساس درد می‌شود.

مقاربت دردناک در بیشتر موارد، آثار بسیار ناخوشایندی را بر رابطه زن و مرد می‌گذارد در صورتی که شوهر بدون توجه به این درد اقدام به برقراری رابطه جنسی کند، ممکن است مشکل وخیم‌تر شود و به مرور زمان زن از چنین ارتباطی سرد و دل زده شود. پریشانی، گسیختگی روابط جنسی موجود یا محدود کردن برقراری روابط جنسی جدید، از این آثار مخرب است. کمترین اثر مخرب این است که اوقات لذت بخش زن و مرد را از بین می‌برد و نتایج نامطلوبی مانند ترس از آمیزش و کاهش میل جنسی را در پی دارد و سبب از بین رفتن صمیمیت زن و مرد و گاهی باعث جدایی همسران می‌شود؛ بنابراین به خانم‌هایی که مبتلا هستند سفارش می‌شود در صورت درد، از نزدیکی بپرهیزند و خود را درمان کنند.

همه موارد گفته شده، درمانی ویژه دارند که باید به متخصص مراجعه شود. مثانه خالی، حمام آب گرم و استفاده از مسکن قبل از نزدیکی ممکن است از درد مقاربت بکاهد، اما درمان درد باید با مراجعه به پزشک انجام شود.^[15]

ب) واژینیسم (انقباض غیر ارادی ماهیچه‌های اطراف واژن)

واژینیسم نوعی اختلال جنسی در زنان است که بر اثر انقباض غیرارادی یک سوم خارجی عضلات واژن (مهبل) هنگام داخل کردن آلت مرد، تامپون (لوله‌های پنبه‌ای بهداشتی برای جذب خون قاعدگی)، وسیله معاینه پزشک و یا حتی انگشت، رخ می‌دهد. این انقباض به حدی است که مانع از دخول و یا موجب دخول دردناک می‌شود. فرد مبتلا به این اختلال ممکن است مایل به برقراری رابطه جنسی باشد، اما ناخودآگاه و بدون اختیار از آن جلوگیری می‌کند؛ مانند زمانی که شخص هنگام آمپول زدن، عضلات خود را ناخودآگاه سفت و منقبض می‌کند.

واژینیسم نیز مانند اغلب اختلالات جنسی دو نوع اولیه و ثانویه دارد.

واژینیسم اولیه معمولاً شروعی ناگهانی دارد و نخستین بار در جریان اولین فعالیت های همسر برای دخول جنسی یا در جریان نخستین معاینه پزشک متخصص زنان روی می‌دهد. زمانی که این اختلال به طور کامل تثبیت شود، معمولاً جلوه‌ای مزمن پیدا می‌کند مگر اینکه با انجام اقدامات درمانی صحیح بهبود یابد.

واژینیسم حالت دومی نیز دارد و آن به انقباض عضلات واژن بعد از یک دوره رابطه جنسی موفق گفته می‌شود. در این حالت، زن ممکن است پس از سال‌ها انجام رابطه جنسی، بر اثر مشکلی مانند عفونت و یا واکنش‌های روانی به همسر و فعالیت جنسی، دچار درد و انقباض هنگام دخول شود.

این اختلال جنسی برخلاف شیوع نسبی آن در میان زنان به ویژه زنان تحصیل‌کرده با تکنیک‌های مختلف غیردارویی درمان‌پذیر است. واژینیسم از مهم‌ترین علل به وصال نرسیدن دختران پس از ازدواج و باکره ماندن آنان محسوب می‌شود. آنچه بیش از همه ناراحت کننده است آن است که زوج مبتلا به این اختلال در اثر برخی ملاحظات فرهنگی و حیای بیجا اقدام به درمان آن نمی‌کنند و در نهایت زندگی آنها به جدایی کشیده می‌شود و یا اگر چنین نشد، به همان وضع زندگی بی‌وصال خود را ادامه می‌دهند. در ایران حتی تا 17 سال بی‌وصال ماندن هم مواردی گزارش شده است.

علل واژینیسم

عمده‌ترین علت این اختلال علل روانی است که ناشی از باورهای غلط خانواده و فرهنگی است، یعنی در خانواده‌هایی که نگاه سرکوب‌گرانه، منفی و ناپاک به مسائل جنسی دارند و اعمال جنسی را با روش‌های نادرست آموزش می‌دهند، این مسئله می‌تواند برای یک دختر به یک باور تبدیل شود و این ترس را با خود به اتاق زفاف ببرد. طبیعتاً این باور غلط و آموزش اشتباه که گاهی از کودکی در فرد درون‌سازی شده است، اکنون به صورت ناخودآگاه و بی‌اختیار، هنگام آمیزش عمل می‌کند و نمی‌گذارد رابطه جنسی روال طبیعی داشته باشد.

ترس، اضطراب و فشار روانی که دیگران با اطلاعات نادرست ایجاد می‌کنند و رابطه زناشویی را دردناک جلوه می‌دهند، رفتارهای نسنجیده و بی‌تدبیری مرد، شتابزدگی در شب زفاف و تجربه دردناک ناشی از آن، رفتارهای خشن و دور از عواطف و ناآشنایی با روش‌های فعالیت جنسی باعث اضطراب و در نتیجه واژینیسم می‌شود.

سابقه خشونت و سوء استفاده جنسی در کودکی، ترس از آسیب و صدمه دیدن هنگام نزدیکی، تصور کوچک بودن واژن، سابقه بیماری، جراحی و مداخلات پزشکی و دریافت اطلاعات غلط از همسالان درباره روابط جنسی نیز از دیگر علت‌های بروز چنین مشکلی است.

درمان واژینیسم

برخی از مردم بر اساس عقاید عامیانه، عدم توانایی دخول و نزدیکی را به طلسم شدن زوج نسبت می‌دهند و برای درمان آن به روش‌های خرافی و عجیب و غریب متوسل می‌شوند. برخی نیز علت را در ضخامت پرده بکارت می‌دانند در حالی که باز کردن پرده با عمل جراحی نیز هیچ تأثیری در درمان این اختلال نخواهد داشت و استفاده از ژل و مواد لغزنده نیز کمکی به درمان نخواهد کرد.

درمان واژینیسم جنبه دارویی ندارد، بلکه کلید اساسی درمان، ایجاد تغییرات شناختی در فرد و آمادگی برای انجام مقاربت است. زنان مبتلا به واژینیسم، باید به متخصص آشنا به درمان اختلالات جنسی مراجعه کنند. این گروه بانوان باید برای رفتاردرمانی و روان درمانی به روان‌شناس بالینی نیز مراجعه کنند. روا‌ن‌شناس می‌تواند با رفع نگرانی‌ها، از بین بردن احساس گناه و آموزش شیوه‌های کسب آرامش به شخص کمک کند. خبر خوب برای مبتلایان این است که این اختلال درمان‌پذیرترین اختلال جنسی است و با روش‌های جدید درمانی، بیش از 95 درصد بیماران بهبود می‌یابند.^[16]

5. اختلالجنسیناشیازبیماریجسمی

رفتار جنسی ما به وسیله سیستم «لیمبیک» در مغز میانی کنترل می‌شود. این مرکز است که کنترل تمام سیستم‌های تناسلی را بر عهده دارد.

بعد از مغز، همه چیز در کنترل هورمون‌ها و غدد مترشحه داخلی مانند بیضه‌ها، تخمدان‌ها، هیپوفیز، هیپوتالاموس، تیروئید و آدرنال (فوق کلیه) است و پس از آن به سیستم خونی بدن مربوط می‌شود و اختلال در هر یک از آنها، می‌تواند روابط جنسی را مختل کند.

گاهی مشکلات جنسی نشان از وجود یک بیماری در پس زمینه است، مثلاً فردی به علت ناتوانی جنسی به متخصص مراجعه می‌کند، اما در بررسی مشخص می‌شود که دارای بیماری قند (دیابت) است.

در بسیاری از موارد اگر فرد اطلاع داشته باشد می‌تواند سیر بیماری را به طرف اختلالات جنسی، کُند یا متوقف کند. مثلاً کنترل بیماری دیابت و استفاده از داروهای مخصوص، سبب کاهش شدت ناتوانی جنسی می‌شود.

گاهی فرد از وجود بیماری در پس زمینه خبر ندارد و بیماری با ایجاد مشکل جنسی پس از مراجعه به پزشک مشخص می‌شود. مثلاً برخی مردان فقط با شکایت از ناتوانی جنسی مراجعه می‌کنند، اما پس از بررسی مشخص می‌شود که علت ناتوانی جنسی آنها بیماری ‌ام. اس است.

گاهی وجود اختلال جنسی نشان از بروز یک بیماری مهم در آینده است. مثلاً مشخص شده است که تعداد قابل توجهی از مردان بالای 50 سال مبتلا به ناتوانی جنسی، در ۵ سال آینده دچار بیماری عروق کرونری قلب خواهند شد.

الف) دیابت

دیابت، از بیماری‌هایی است که سبب اختلالات جنسی می‌شود. در مردانی که مبتلا به دیابت هستند میزان شیوع ناتوانی جنسی ۵ برابر مردان سالم است. دیابت از سه طریق سبب اختلالات جنسی می‌شود:

ایجاد اختلال در اعصاب محیطی، ایجاد اختلالات عروقی و ایجاد اختلالات هورمونی.

فرآیند انزال طبیعی در مردان وابسته به سالم بودن سیستم عروقی-عصبی است. در مردانی که به مدت طولانی دیابت دارند، ممکن است فرد دچار تأخیر در انزال شود. در زنان دیابتی به علت آسیب به عروق و اعصاب دستگاه تناسلی، مرطوب شدن دستگاه تناسلی به خوبی صورت نمی‌گیرد و منجر به مقاربت دردناک، بی‌میلی جنسی و اختلال در رسیدن به ارگاسم می‌شود.

افرادی که دیابت دارند باید بیماری خود را به خوبی کنترل کنند تا با کاهش آسیب به عروق، از میزان و شدت اختلالات جنسی در آنها کاسته شود.

بیماری‌های کلیوی نیز از بیماری‌هایی است که منجر به اختلالات جنسی می‌شود. بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه دچار اختلال هورمونی می‌شوند و به دنبال آن به اختلالات جنسی مبتلا می‌شوند. یکی از اختلالات هورمونی مهم در این بیماران افزایش پرولاکتین خون است که منجر به کاهش میل جنسی و مشکل در رسیدن به ارگاسم می‌شود.

 

درمان دیابت‏ در طب سنتی:

این دارو،  در دیابت نوع اول و دوم، و دیابت باردارى مفید است:

«برگ گزنه + تخم شنبلیله + کلپوره + درمنه + ریشه بابا آدم (از هر کدام 4 واحد) + تخم گشنیز (1 واحد)»؛ اجزا را نیم‏کوب و در ظرف در بسته نگهدارى کنید. براى هر بار مصرف (روزها نیم ساعت پیش از صبحانه و شب‏ها پیش از خواب)، یک قاشق غذاخورى از پودر را در یک و نیم لیوان آب به مدت 01 دقیقه با حرارت ملایم بجوشانید تا یک لیوان از آن باقى بماند. سپس، دارو را صاف و تا گرم است میل کنید.

دارونامه طوبا، ص 28.

 

ب) بیماری‌های آمیزشی

بیماری‌های آمیزشی نیز بر کارکرد جنسی افراد تأثیر بد می‌گذارد. گرچه همه بیماری‌های آمیزشی کشنده نیستند، اما می‌توانند کیفیت زندگی را به شدت کاهش دهند. بعضی بیماری‌های آمیزشی صرفاً علائم پوستی دارند، اما برخی ممکن است علائم بسیار متنوعی ایجاد کنند.

متأسفانه فیلم‌های غیراخلاقی بین جوانان در همه نقاط دنیا رد و بدل می‌شود که تقلید از آنها می‌تواند باعث افزایش تعداد افراد مبتلا به بیماری‌های آمیزشی شود. جوانان اطلاعات درستی درباره مسائل جنسی و راه‌های پیشگیری از بیماری‌های منتقله از راه جنسی ندارند و ممکن است با یک بار خطا به بیماری آمیزشی مبتلا شوند.

افراد مبتلا به برخی بیماری‌های آمیزشی به ندرت می‌توانند از این نوع بیماری‌ها رهایی یابند و معمولاً تا آخر عمر با بیماری درگیر هستند. گاهی ابتلای زن و شوهر به بیماری جنسی از نظر اخلاقی، حقوقی، اجتماعی و روانی مشکل‌ساز می‌شود.

گاهی بیماری‌های منتقل شده از راه جنسی بحران‌ساز می‌شوند و باید آموزش‌های همگانی برای جلوگیری از گسترش آن در جامعه بر اساس اعتقادات، باورهای دینی، رعایت اخلاق و اصول انسانی و متناسب با سن فراگیران به اجرا در آید.

بیماری‌های شایع آمیزشی که علایم پوستی ایجاد می‌کنند، طیف گسترده‌ای دارند. این بیماری‌ها برای مردم و سیستم بهداشتی هر کشور مشکلات زیادی ایجاد می‌کنند، اما باید دانست همه بیماری‌های آمیزشی قابل پیشگیری هستند.

سوزاک، سیفلیس و کلامیدیا، عفونت‌های میکروبی هستند که با آنتی بیوتیک قابل درمان‌اند. البته تشخیص برخی از آنها دشوار است؛ زیرا ممکن است علامتی نداشته باشند و نیز گاهی سبب بیماری التهاب لگن شوند؛

گال و شپشِ عانه انگل‌هایی هستند که با داروهای ضد انگل درمان می‌شوند.

کاندیدیاز (برفک) یک عفونت قارچی است که با داروهای ضد قارچ درمان می‌شود؛

تریکوموناس یک انگل تک یاخته‌ای است که با مواد ضد انگل قابل درمان است؛

تبخال تناسلی (ویروس تبخالی) یکی از بیماری‌های آمیزشی شایع پوستی است. دو نوع از ویروس‌های تبخالی به نام هرپس 1 و 2 در انسان بیماری ایجاد می‌کنند. ویروس نوع 1، تبخال دهانی است و نوع 2 تبخال تناسلی است که در ناحیه تناسلی ایجاد و از راه آمیزش منتقل می‌شود؛

زگیل تناسلی، عفونتی ویروسی است. ظاهر آن مانند زگیل‌های دیگر است، ولی به صورت منتشر و متعدد در نواحی دستگاه تناسلی و مقعد وجود دارد؛

بیماری ایدز خطرناک‌ترین بیماری مقاربتی است؛ زیرا در حال حاضر هیچ‌گونه واکسن یا درمانی برای آن وجود ندارد، هر چند روش‌هایی برای درمان آن ابداع شده است که پیشرفت آثار این ویروس را کُند می‌سازد. بدن در این بیماری توانایی خود را در مبارزه با بعضی از بیماری‌های عفونتی و سرطانی از دست می‌دهد. این بیماری کشنده از آلوده شدن فرد به ویروسی به نام اچ آی وی (ویروس نقص ایمنی انسانی) ناشی می‌شود. ویروس ایدز (اچ آی وی) عمدتاً از طریق آمیزش جنسی منتقل می‌شود، اما از راه انتقال خون، استفاده از سرنگ آلوده در معتادان و انتقال از مادر به جنین نیز اتفاق می‌افتد. وقتی ویروس وارد بدن می‌شود، فرد آلوده است و قدرت انتقال به دیگران را دارد، ولی اگر فرد وارد مرحله درمانی شود ممکن است ویروس را غیرفعال کند و وارد مرحله فعال بیماری یا ایدز نشود.

ج) سرطان

سرطان نیز می‌تواند منجر به اختلالات جنسی شود. فکر سرطان سبب مشغله ذهنی فراوان می‌شود. سرطان با سه مکانیسم زیر می‌تواند منجر به اختلالات جنسی شود:

عوارض روحی و روانی

اثرات مضر درمان‌های سرطان مثل رادیوتراپی و جراحی بر عملکرد جنسی؛

اثرات مضر داروهایی که برای درمان سرطان مصرف می‌شوند.

لازمه یک نعوظ طبیعی در مردان، سالم بودن عصب‌گیری دستگاه تناسلی است. اعصاب آلت تناسلی از کناره‌های پروستات عبور می‌کند و وارد آلت تناسلی می‌شود. یکی از درمان‌های سرطان پروستات برداشتن کل پروستات با عمل جراحی است که به آن رادیکال پروستاتکتومی گفته می‌شود. این جراحی پروستات با جراحی پروستات در مواردی که پروستات در پی افزایش سن و به صورت خوش‌خیم بزرگ شده است، فرق می‌کند. پس از برداشتن کل پروستات، بیش از 50 درصد مردان دچار ناتوانی جنسی می‌شوند. عوارض جنسی سرطان با محل سرطان، گسترش سرطان و نوع درمان (رادیوتراپی و شیمی درمانی) فرق می‌کند. در زنان اگر درمان سرطان منجر به از بین رفتن کار تخمدان‌ها شود، به علت کاهش میزان هورمون‌های زنانه جدار واژن تحلیل می‌رود و از میزان رطوبت دستگاه تناسلی کاسته می‌شود و منجر به درد و کاهش میل جنسی در زنان می‌شود. رادیوتراپی لگن و مثانه منجر به تنگی و خشکی واژن می‌شود و نزدیکی یا دردناک خواهد بود یا غیر ممکن.

د) بیماری‌های قلبی-عروقی

بیماری‌های قلبی-عروقی نیز بر عملکرد جنسی افراد تأثیر منفی دارد. اصولاً فرایند نعوظ در مردان یک فرایند عروقی-عصبی است. برای داشتن یک نعوظ طبیعی باید شریانی که به آلت تناسلی خون می‌رساند طبیعی باشد. علاوه بر آن حوضچه‌هایی که خون در آنها تجمع می‌یابند باید قابلیت ارتجاع داشته باشند. با اتساع این حوضچه‌ها، وریدها به جدار آلت تناسلی فشرده و مسدود می‌شوند.

پنجاه تا هشتاد درصد مردان مبتلا به نارسایی گرفتگی عروق قلب نمی‌توانند رابطه جنسی خوبی برقرار کنند. به دنبال سکته قلبی ۷۵ درصد مردان فعالیت جنسی را کم یا متوقف می‌کنند. مردانی که دارای بیماری عروق کرونر قلب هستند، ممکن است دچار ناتوانی جنسی هم بشوند، چون همان فرایندی که منجر به تنگی یا انسداد عروق کرونر قلب شده است، می‌تواند سبب تنگی و انسداد عروق آلت تناسلی نیز شود.

ه) اضطراب

اضطراب نیز بر روابط جنسی تأثیر منفی می‌گذارد. اضطراب می‌تواند سبب ترس از رابطه جنسی شود. این ترس گاهی به صورت احساس ناموفق بودن است و منجر به مشکل در میل جنسی، برانگیختگی جنسی و ارگاسم می‌شود. اضطراب می‌تواند سبب جلوگیری از برقرار کردن رابطه جنسی با وجود تمایلات جنسی طبیعی شود.

و) افسردگی

افسردگی نیز از بیماری‌های کاهنده میل جنسی است. داروهایی هم که برای درمان افسردگی تجویز می‌شوند، می‌توانند سبب اختلالات جنسی شوند.

ز) آسیب به طناب نخاعی

چون طناب نخاعی تحریکات عصبی را به مغز منتقل و فرمان‌های مغز را به اندام‌ها می‌رساند، هرگونه آسیب به آن می‌تواند سبب ایجاد اختلالات جنسی شود. برای ایجاد حالت نعوظ طبیعی، باید ارتباط بین مغز و دستگاه تناسلی دست نخورده و سالم باشد. اینکه ما بتوانیم به تحریکی پاسخ مناسب بدهیم یا نه، بستگی به محل و وسعت ضایعه نخاعی دارد. اگر قسمتی از نخاع قطع شود، پیام‌هایی که از مغز می‌آیند نمی‌توانند به دستگاه تناسلی برسند و برعکس پیام‌هایی که از دستگاه تناسلی منشأ می‌گیرند، نمی‌توانند خود را به مغز برسانند. در یک مرد طبیعی دو نوع نعوظ اتفاق می‌افتد. اولین نوع، نعوظ روانی است. احساس انسان، پاسخ وی به تحریکات جنسی را کنترل می‌کند. مغز منشأ نعوظ‌های روانی است. فرایند نعوظ روانی با افکار، تصورات، دیدن، شنیدن و هر آنچه که سبب برانگیختگی فرد می‌شوند، شروع می‌شود. پس از برانگیختگی، پیام‌ها به پایین طناب نخاعی می‌روند و از آنجا از طریق رشته‌های عصبی دیگری به آلت تناسلی می روند و سبب نعوظ روانی در مرد می‌شوند. نوع دوم، نعوظ رفلکسی یا تماسی یا لمسی است. این نوع نعوظ با تماس فیزیکی مستقیم آلت تناسلی و سایر قسمت‌های دستگاه تناسلی شروع می‌شود. نعوظ رفلکسی غیر ارادی است (تحت کنترل فرد نیست) و نیازی به افکار فانتزی یا دیدن صحنه ندارد. افرادی که دچار ضایعه نخاعی شده‌اند، بر اساس سطح ضایعه ممکن است به نوعی از اختلالات جنسی دچار شوند.

ح) پارکینسون

پارکینسون می‌تواند در هر دو جنس سبب اختلالات جنسی شود. گاهی آزاردهنده‌ترین مشکل ناشی از بیماری پارکینسون، وجود انواع خاصی از اختلالات جنسی است. حدود ۷۵ درصد زنان مبتلا به پارکینسون از وجود مشکل در برانگیختگی جنسی و رسیدن به ارگاسم شاکی هستند. حدود ۷۵ درصد مردان مبتلا به پارکینسون دارای اختلال در نعوظ، انزال زودرس و ارگاسم می‌باشند. یکی از مشکلات جنسی در مردان مبتلا  به بیماری پارکینسون، بیش‌فعالی جنسی است. علت آن مصرف داروهای مخصوص بیماری پارکینسون است. این مردان گاهی علی‌رغم دفعات زیاد رابطه زناشویی در روز باز هم رضایت جنسی پیدا نمی‌کنند و سبب مشکلات شدید برای همسر، اطرافیان و خودشان می‌شوند.

ط) اختلال جنسی ناشی از بیماری‌های جسمی زنان

مهم‌ترین بیماری‌های جسمی زنان که سردی روابط جنسی را در پی دارند، عبارت است از واژن غیرطبیعی، اشکال در تخمدان (مانند کیست تخمدان یا عدم ترشح فولیکولین به وسیله تخمدان‌ها)، انحرافات زهدان، اشکال در رحم، عفونت‌های دستگاه تناسلی، رحم و تخمدان‌ها، اختلال و کشش در اعضای آمیزشی زن در پی زایمان‌های سخت و زیاد و ضعف عضلات کف لگن.

ی) اختلال جنسی ناشی از بیماری‌های جسمی مردان

مهم‌ترین بیماری‌های جسمی مردان که باعث اختلال در روابط جنسی آنان با همسرانشان می‌شود، عبارت است از مشکلات پروستات، کوچکی بیضه، ضایعات مرکز نعوظ و انزال، عوارض بعد از جراحی و برداشتن وسیع پروستات، عوارض مربوط به دستگاه ادراری شامل نابهنجاری‌های مادرزادی، مجرای ادرار کوتاه مادرزادی، بیماری پیرونی و … .^[17]

از انواع ناتوانایی‌های جنسی مردان، تنبلی و خوب کار نکردن بیضه‌هاست. بعضی از اشخاص بیضه‌هایی دارند که از لحاظ جثه و ساختمان، با اینکه با بیضه‌های معمولی فرقی ندارند، اما خوب ترشح نمی‌کنند.^[18] این افراد ممکن است دچار اختلال در میل جنسی و اختلالات نعوظ یا انزال شوند.

6. اختلالجنسیناشیازاثرموادمخدر

در تاریخ، انسان‌های زیادی در جستجوی داروهای تقویت‌کننده فعالیت جنسی یا داروهای نیرومندکننده میل جنسی بوده‌اند. امروزه نیز در بسیاری از جوامع، شایعات زیادی وجود دارد درباره اینکه مواد مخدر (خصوصاً تریاک، شیشه و حشیش)، در افزایش توانایی‌های جسمی و جنسی نقش دارد، اما نتایج بسیاری از پژوهش‌ها نشان می‌دهد اعتیاد از اشتیاق جنسی و علاقه فرد به تشکیل خانواده می‌کاهد. اعتیاد به مواد هرچند ممکن است در کوتاه مدت اثر مثبتی در میل و یا کنترل انزال داشته باشد، اما به تدریج بدکارکردی جنسی را در مردان و زنان به ‌دنبال دارد و به ‌دنبال آن، بنیان خانواده متأثر می‌شود و در معرض فروپاشی قرار می‌گیرد.

میزان قدرت تخریبی اعتیاد در کارکردهای جنسی، بنیادی بوده است و بیشتر مختل کننده رابطه صمیمانه زوج‌هاست. اعتیاد مردان موجب دلسردی زنان در زندگی شده است و سبب می‌شود که زنان ابراز محبت کمتری داشته باشند، روابط جنسی و عاطفی خود را با شوهرانشان به حداقل برسانند و از مهارت‌های ارتباطی محدودی در روابط خود استفاده کنند که به دنبال آن ناسازگاری زوج تشدید می‌شود.

مصرف مواد مخدر در مراحل مختلف رابطه جنسی یعنی تمایل، تحریک و ارگاسم اختلال ایجاد می‌کند.

مواد مخدر در دوران ابتدای مصرف، در مقدار کم، با کاهش اضطراب یا بالا بردن موقتی خُلق، عملکرد جنسی فرد را تقویت می‌کند، اما با استفاده مداوم به تدریج میل به ایجاد رابطه جنسی در فرد کاهش می‌یابد و یا قطع می‌شود، تحریک نمی‌شود و یا به مرحله اوج لذت جنسی (ارگاسم) نمی‌رسد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد الکل تأثیر منفی بر عملکرد جنسی دارد. استفاده از مشروبات الکلی نشئه‌آور است و تا زمانی که در معده شخص باقی باشد، جریان خون را زیاد می‌کند و او را به حد وجد می‌آورد و احساسات جنسی را بیشتر می‌کند، اما مصرف آن در درازمدت، افزون بر صدمه‌های جدی بر جسم و روح شخص، باعث کوچک شدن بیضه‌ها و در نتیجه اختلال جنسی کم کار خواهد شد.

وجود الکل در خون، موجب رخوت و سستی در سیستم عصبی می‌شود و پاسخ‌های عصبی، ماهیچه‌ای و هیجانی با سستی انجام می‌شود و فرد ترجیح می‌دهد به جای رابطه جنسی بخوابد؛ افزون بر این، در نعوظ مرد و در رسیدن او به ارگاسم نیز مشکل ایجاد می‌کند.

مصرف الکل برای زنان سبب کاهش قدرت پاسخ به تحریکات جنسی و به دنبال آن سبب ایجاد اختلالات جنسی می‌شود. در زنانی که الکل مصرف می‌کنند، هورمون‌های جنسی دچار اختلال و منجر به قاعدگی‌های نامنظم، مقاربت دردناک، ناباروری و یائسگی زودرس می‌شود.

کوکائین و آمفتامین‌ها (شیشه) نیز آثاری مشابه الکل دارند. مصرف زیاد کوکائین، باعث اختلال در نعوظ نیز خواهد شد.

شیشه و اکستازی، جزء مواد مخدر محرکی هستند که بیشتر برای کاهش نیاز به خواب و افزایش هوشیاری و این ‌گونه توانایی‌ها زیاد سوء مصرف می‌شوند. بعضی جوانانی که با جنس مخالف روابط زیاد دارند، برای تحریک و افزایش توانایی جنسی از آن استفاده می‌کنند، اما به دلیلی که اشاره شد، نتیجه عکس می‌گیرند.

این شایعات درباره اینکه مصرف تنباکو و سیگار در تقویت جنسی مؤثر است نیز وجود دارد که دراین باره نیز شواهد حاکی از تأثیر منفی تنباکو و مصرف سیگار بر عملکرد جنسی است.

بیشتر مواد اعتیادآور به دلیل دارا بودن چند خصوصیت، بیش از یک اثر بر جسم و رفتارهای آدمی دارند و هر مصرف‌کننده‌ای احتمالاً طالب یکی از آن آثار است؛ مثلاً فردی که تریاک مصرف می‌کند، پس از مدتی احساس می‌کند ایده‌هایش روشن‌تر می‌شود و از تأثیرات بیرونی یا محیطی فاصله گرفته است و موقتاً احساس آرامش می‌کند. ترکیبات تریاک رفتارهای جنسی و تهاجمی و پرخاشگرانه را سرکوب و از قدرت اصلی آن می‌کاهد. این ماده نه تنها تمایلات و توانایی‌های جنسی را کاهش می‌دهد؛ بلکه پس از مدت کوتاهی احساس بی‌تفاوتی به فرد دست می‌دهد.

بعضی از مردانی که به اختلال انزال زودرس دچارند، تحت تأثیر دوستان و اطرافیان ناآگاه، ممکن است به این مواد روی بیاورند. در مردانی که مبتلا به اختلال انزال زودرس هستند، در ابتدای مصرف، به دلیل کاهش اضطراب و ایجاد آرامش، موقتاً انزال به تأخیر می‌افتد، اما به دلیل ایجاد تحمل و افزایش مصرف تدریجی، اضطراب و بی‌قراری آنها افزایش می‌یابد و مشکل اصلی انزال زودرس بیش از پیش، خودش را نشان می‌دهد.

حشیش هم یکی از مواد مخدر خطرناک است که درباره آن باورهای نادرستی پخش شده است. حشیش معمولاً در مراحل اول محرک است و موجب تسهیل در برقراری ارتباطات اجتماعی می‌شود، ولی معتادین به زودی تغییر خلق می‌دهند، افسرده و گوشه‌گیر می‌شوند، قدرتشان در هدایت افکارشان ضعیف می‌شود و دچار توهمات بینایی و شنوایی و هذیان‌گویی و آسیب می‌شوند. شخص معتاد به حشیش خشن و پرخاشگر می‌شود و حتی ممکن است اقدام به قتل کند.

سوءمصرف ترکیبات ضداضطراب و خواب‌آورها نیز همانند مواد افیونی یا محرک‌ها، میل جنسی را به حداقل می‌رسانند.

هرگونه مواد مخدر از جمله تریاک، حشیش، هروئین، مرفین، کوکائین، ماری‌جوانا، باربیتورات و… بر فعالیت هورمون دوپامین می‌افزاید و تا مدت کوتاهی، لذت و میل جنسی را در افراد بیشتر می‌کند و حتی انزال را به تأخیر می‌اندازد؛ اما پس از مدتی، فرد را سرد می‌کند. استفاده از قرص‌های روان‌گردان و هرگونه ماده نیکوتین‌دار مانند سیگار و توتون نیز چنین اثری را بر روابط جنسی دارد.

استفاده درازمدت از تقویت کننده‌های نیروی جنسی، باعث کاهش میل جنسی می‌شود. مواد مخدر سبب کم‌کاری غدد جنسی می‌شوند. این مواد با ایجاد اختلال در غده هیپوتالاموس سبب می‌شوند که بیضه‌ها و تخمدان‌ها عملکرد طبیعی نداشته باشند.

مردان و زنانی که معتاد به مواد مخدر هستند و یا اینکه آن را به صورت تفننی مصرف می‌کنند، هم دچار اختلالات جنسی می‌شوند و هم دچار ناباروری. برای پیشگیری از این امر بهتر است به مصرف‌کنندگان و خانواده آنها آموزش‌ها و هشدارهای لازم داده شود.

قبل از اقدام به مصرف مواد مخدر برای رفع مشکلات جنسی، به یک روان‌پزشک مراجعه کنید و با برطرف کردن عوامل ایجاد کننده (از قبیل اضطراب و افسردگی)، مشکل زمینه‌ای خود را حل کنید و در کنار درمان دارویی و روان‌درمانی تحت زوج درمانی قرار بگیرید و مشکلتان را به طور اصولی حل کنید. ورزش، تغذیه صحیح و استراحت کافی، کاهش ساعات کاری و افزایش تفریح هم، در کاهش و درمان اختلالات عملکرد جنسی، مخصوصاً در سوءمصرف کنندگان مواد مخدر، تأثیر بسزایی دارد.^[19]

^[1]. بحران‌های جنسی زن، سیروس ایزدی ـ محمدرضا نیکخو، ص 209-204.

 

^[2]. گلبرگ زندگی، ج 4، حسین دهنوی، ص 134-117.

 

^[3]. ر. ک: رساله‌های عملیه مراجع تقلید، از جمله اجوبة الاستفتائات، ج 2، ص 41؛ جامع المسائل، ج 1، ص 254.

 

^[4]. ر.ک: گلبرگ زندگی 4، حسین دهنوی، ص134؛ زندگی جنسی مردان، محمدرضا نیکخو، ص88-92.

 

^[5]. تشخیص و درمان اختلالات جنسی، دکتر سرور آرمان و روشنک حسن زهرایی، ص 115.

 

^[6]. نعوظ: برخاستن آلت تناسلی مرد در اثر غلبه شهوت.

 

^[7]. 1001 نکته زناشویی، امیر بهنام، ص 171؛

 

^[8]. گلبرگ زندگی، ج 4، حسین دهنوی، ص 150-149.

 

^[9]. روان شناسی زناشویی، حسین نجاتی، ص293-295؛ مقاله «بررسی نقش سلامت جنسی در خانواده‌های ایرانی»، دکتر سیدکاظم فروتن- دکتر محمدحسین اخوان تقوی.

 

^[10]. آنچه خانم‌ها باید بدانند-آقایان نخوانند، محمدرضا جعفری‌نیا، ص 139.

 

^[11]. بحران‌های جنسی زن، سیروس ایزدی، محمدرضا نیکخو، ص 228- 220؛ گلبرگ زندگی، ج 4، حسین دهنوی، ص 137-135؛ شکوفه سیب، مهدی ترابی، ص 345-343.

 

^[12]. ر.ک: زندگی جنسی مردان، محمدرضا نیکخو، ص 111-107؛ گلبرگ زندگی، ج 4، حسین دهنوی، ص 139.

 

^[13]. ر.ک: زندگی جنسی مردان، محمدرضا نیکخو، ص 122-111؛ گلبرگ زندگی، ج 4، حسین دهنوی، ص 141-138؛ راهنمای خانواده (آشنایی با مسائل جنسی و زناشویی)، علی اکبری، ص 162-159.

 

^[14]. ر.ک: توت‌فرنگی، مجتبی طالبی، ص 134؛ 1001 نکته زناشویی، امیر بهنام، ص 172؛ گلبرگ زندگی، ج 4، حسین دهنوی، ص 145-138؛ اختلالات جنسی، حبیب الله تقیان، ص 110-99.

 

^[15]. ر.ک: تشخیص و درمان اختلالات جنسی، دکتر سرور آرمان-روشنک حسن زهرایی، ص 123؛ زندگی جنسی مردان، محمدرضا نیکخو، ص 125-122؛ گلبرگ زندگی، ج 4، حسین دهنوی، ص 151؛ اختلالات جنسی، حبیب الله تقیان، ص 28-26.

 

^[16]. ر.ک: بحران‌های جنسی زن، سیروس ایزدی، محمدرضا نیکخو، ص 236-231؛ اختلالات جنسی، حبیب الله تقیان، ص 30-28؛ تشخیص و درمان اختلالات جنسی، دکتر سرور آرمان-روشنک حسن زهرایی، ص 125؛ گلبرگ زندگی، ج 4، حسین دهنوی، ص 160-159؛ مقاله «بررسی نقش سلامت جنسی در خانواده‌های ایرانی»، دکتر سیدکاظم فروتن؛ دکتر محمدحسین اخوان تقوی.

 

^[17]. ر.ک: راهنمای خانواده (آشنایی با مسائل جنسی و زناشویی)، علی اکبری، ص 157-159؛ دانستنی‌های زناشویی و شیوه مؤثر در درمان ناتوانی و خستگی جنسی، عبدالله نجاتی نارنجکلی، ص 55.

 

^[18]. راهنمای خانواده (آشنایی با مسائل جنسی و زناشویی)، علی اکبری، ص 159.

 

^[19].ر.ک: گلبرگ زندگی 4، حسین دهنوی، ص 145؛ مقاله «اعتیاد به مواد: بدکارکردی جنسی و فروپاشی خانواده»، سید جواد حسینی، محمود نجفی، فصلنامه «سلامت اجتماعی و اعتیاد»، دوره 2، شماره 6، تابستان 1394، ص 135 – 151؛ هفته نامه سلامت، پرویز مظاهری.